Ο ρόλος της θερμοκρασίας στην ζωή των μελισσών!!!

Μιας και το κλίμα αλλάζει… 

Οι μελισσοκόμοι γίνονται μάρτυρες αυτής της αλλαγής, αφού οι ίδιοι ανήκουν σε εκείνες τις ομάδες ανθρώπων που έχουν άμεση επαφή με την φύση.

Η θερμοκρασία αλλάζει, και αιτία για αυτό είναι η δραστηριότητα του ανθρώπου.

Η μέλισσα όμως δεν ευθύνεται για αυτή την κατάσταση. Αυτή έχει μάθει να επιβιώνει μεν, μα οι συνθήκες γίνονται όλο και πιο δύσκολες.

Σήμερα μέσα από αυτό το άρθρο θα δούμε τον ρόλο της θερμοκρασίας στην ζωή των μελισσών. Θα μάθουμε λεπτομέρειες που δεν γνωρίζαμε και ίσως κατανοήσουμε τρόπους για να βοηθάμε τις μέλισσες μας να είναι πιο κοντά σε θερμοκρασίες που μπορούν να αντεπεξέλθουν.

Οι μέλισσες λοιπόν είναι ποικιλόθερμες.

Η θερμοκρασία του σώματος τους ποικίλλει ανάλογα με την θερμοκρασία που επικρατεί στο περιβάλλον. Αυτό συμβαίνει γιατί το σώμα της μέλισσας δεν διαθέτει θερμομόνωση, και έτσι η θερμότητα που παράγει αυτό χάνεται εύκολα.

Οι εργάτριες αρχίζουν να πετούν μόνο όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος φτάσει τους 9 με 10C. Αντιθέτως οι κηφήνες αλλά και η βασίλισσα θέλουν θερμοκρασίες άνω των 20C για να πετάξουν και να επέλθει η γονιμοποίηση. Όταν η θερμοκρασία περάσει τους 30C τότε το πέταγμα των μελισσών περιορίζεται.

Ελπίζω έως εδώ να είδατε μερικά ενδιαφέροντα στοιχεία.

Τώρα ξέρουμε γιατί οι μέλισσες συλλέγουν καλύτερα μέλι την άνοιξη, και το φθινόπωρο. Ξέρουμε γιατί στον έλατο ή στο πεύκο πετάγονται από νωρίς το πρωί οι μέλισσες για να συλλέξουν. Ξέρουμε επίσης ότι τους μήνες που οι θερμοκρασία δεν υπερβαίνει τους 20C είναι δύσκολο να βγάλουμε βασίλισσες ακόμα κι αν έχουμε κηφήνες.

Πάμε παρακάτω.

Όταν η θερμοκρασία πέφτει κάτω από τους 9C τότε οι μέλισσες πέφτουν σε νάρκη.

Οι μέλισσες τον χειμώνα σχηματίζουν μελισσόσφαιρα. Σε αυτή την σφαίρα τρίβουν το σώμα τους και αναπτύσσουν θερμοκρασία μέχρι και πάνω από 30C. Η θερμοκρασία αυτή δεν αναπτύσσεται σε ολόκληρη την κυψέλη, παρά μόνο εντός της μελισσοσφαίρας. Στο κέντρο της μελισσόσφαιρας όπου υπάρχει η μεγαλύτερη θερμοκρασία φυλάσσεται η μάνα του μελισσιού, η βασίλισσα, ενώ στο έξω μέρος της μελισσόσφαιρας η θερμοκρασία πέφτει πολύ και μπορεί να είναι μόλις 10C, γι αυτό οι μέλισσες εναλλάσσονται μέσα έξω στην σφαίρα για να παίρνουν όλες μια τζούρα ζέστης να το πω έτσι. Εννοείται ότι η βασίλισσα μένει σταθερή στο κέντρο της σφαίρας ώστε να μην παγώσουν τα σπερματοζωάρια που φέρει στην σπερματοθήκη της από την εποχή του ζευγαρώματος της. Τέλος να πω ότι οι μέλισσες σχηματίζουν την μελισσόσφαιρα όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος πέφτει κάτω από τους 15C.

Εδώ πρέπει να θυμόμαστε ότι:

Οι μέλισσες τον χειμώνα βρίσκονται εντός της κυψέλης. Μπορεί μέσα στην κυψέλη να επικρατεί θερμοκρασία πχ 5C ή και μείον, μα εντός της μελισσόσφαιρας επικρατεί θερμοκρασία 30C+. Αυτό σημαίνει ότι πολλές φορές που ο μελισσοκόμος φοβάται μήπως τα μελίσσια δεν έχουν επάρκεια τροφών, αλλά διστάζει να τα ανοίξει για να τους ρίξει ζυμάρι μη τυχόν και τα κρυώσει, οτι αυτό είναι παντελώς λάθος. Το άνοιγμα του καπακιού της κυψέλης δεν μπορεί να επηρεάσει την θερμοκρασία της μελισσόσφαιρας, εξου και το ότι τα μελίσσια επιβιώνουν άνετα και σε κυψέλες με διάτρητο πάτο.

Το καλοκαίρι οι μέλισσες ξανά ρυθμίζουν την θερμοκρασία. Αυτό το κάνουν για την επιβίωση του γόνου. Οι μέλισσες αυτή την φορά ρυθμίζουν την θερμοκρασία του γόνου κι όχι την δική τους, η θερμοκρασία αυτή είναι ιδιαίτερα ακριβής στους 34.8C. Ο γόνος μπορεί να αναπτυχθεί φυσιολογικά ανάμεσα σε θερμοκρασία 32 έως 36C μα ο μαγικός αριθμός για το τέλειο όπως είπα είναι οι 34.8C, ας το γνωρίζουν αυτό οι βασιλοτρόφοι μας που διαθέτουν εκκολαπτικές μηχανές βασιλισσών.

Όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος υπερβεί τους 50C τότε οι μέλισσες λιποθυμούν και κάνουν εμετό. Όμως τέτοιες θερμοκρασίες μπορεί να αναπτυχθούν και από το στρες του μελισσιού κατά την μεταφορά, οπότε ισχύει το ίδιο, οι μέλισσες πέφτουν κάτω και πνίγονται, ενώ πολλές φορές λιώνουν οι κηρήθρες και χύνονται τα μέλια.

Επίσης να τονιστεί ότι η επικίνδυνη άνοδος θερμοκρασίας εντός της κυψέλης την άνοιξη, ενεργοποιεί τον μηχανισμό της σμηνουργίας. Ένα μέρος του πληθυσμού της κυψέλης φεύγει και ο πληθυσμός που μένει ανασαίνει καλύτερα. Ίσως πρέπει να δούμε αν κυψέλες με διάτρητο πάτο που αερίζονται καλύτερα δηλαδή σμηνουργούν λιγότερο. Αυτός και άλλοι πολλοί είναι μερικοί λόγοι που σχετίζονται με τον ρόλο της θερμοκρασίας στην ζωή των μελισσών.

Από μερικά απλά παραδείγματα πήραμε μια γεύση για το πόσοι πολλοί παράμετροι επηρεάζουν την ζωή και την προκοπή της μέλισσας. Είμαι σίγουρος ότι μετά από αυτό το άρθρο πολλοί μελισσοκόμοι θα επαναπροσεγγίσουν τους χειρισμούς που σχετίζονται με την θερμοκρασία των σμηνών τους.