Συναισθηματική παραίτηση και έφηβοι

Κοιτώντας γύρω μου προέφηβους και έφηβους σε κοινωνικό επίπεδο αλλά και από τη δουλειά μου, παρατηρώ συνεχώς ένα φαινόμενο που μεγαλώνει όλο και πιο πολύ: αυτό της συναισθηματικής παραίτησης των παραπάνω ομάδων, και θα προσπαθήσω να το αναλύσω μια και η παραίτηση είναι ένα από τα συναισθηματικά χαρακτηριστικά της εφηβείας.

Έχετε διαβάσει πολλές φορές και από πολλούς ειδικούς για την εφηβεία, τα στάδιά της, τα χαρακτηριστικά που τη διέπουν και συμβουλές ώστε να είστε πιο αποτελεσματικοί για τα παιδιά σας, τόσο στις μεταξύ σας σχέσεις, όσο και για την επίδοσή τους στο σχολείο.

Βλέπω πολλούς γονείς λοιπόν να αναστατώνονται από το μεγάλωμα των παιδιών τους, κυρίως σε σχέση με το ότι ακούγονται όλο και λιγότερο ως γονείς. Μα θα μου πείτε ότι είναι θέμα επικοινωνίας μεταξύ τους ή ότι έχει να κάνει με τον ρόλο τους ή την οριοθέτησή τους. Συμφωνούμε.

Κάποιοι θα προσθέσετε ότι είναι και θέμα διαπαιδαγώγησης ή χειρισμών και από τις δύο πλευρές και θα ανατρέξετε πάλι σε θεματικές των εφήβων και πώς να τα μεγαλώνουμε καλύτερα. Συμφωνούμε κι εδώ ως έναν βαθμό.

Κάπου εδώ θα βάλω την μοναδικότητα του καθένα και το πλαίσιο της οικογένειας που μεγαλώνει, αφού κάθε μια έχει τη δική της δυναμική, τις αξίες και αρχές που μεγαλώνει και διαπαιδαγωγεί τα παιδιά της, κάτι που θεωρώ καταλυτικό στον τρόπο που αντιλαμβάνονται όλοι την πραγματικότητα γύρω τους. Οικογένεια λοιπόν με το σχολείο να συμπληρώνει τα στοιχεία της κοινωνικοποίησης του παιδιού, παρέες, φίλοι, και κάπου δειλά αρχίζει κι αχνοφαίνεται η εφηβεία.

Συχνά ξεσπάσματα, πρώτες αντιδράσεις και αμφισβήτηση των γονιών, σημαντικές οι παρέες ή οι φίλοι, πιο πολύ η οθόνη και τα παιχνίδια από αυτήν, αισθητή διαφορά στην εμφάνιση των παιδιών – εφήβων, μεγαλώνουν μέρη του σώματος (μεγαλώνουν τα άκρα όπως μου έλεγαν κάποτε προέφηβοι της Α’ γυμνασίου, χαμογελώντας αμήχανα) και το κυριότερο, αρχίζουν οι σιωπές και τα μυστικά μαζί με το κλείσιμο στον εαυτό τους.

Πολλοί από εμάς, ενώ τα βλέπουμε, στην ουσία δεν τα βλέπουμε. Είτε γιατί τα θεωρούμε δεδομένα, είτε γιατί όπως ακούω δεν προφταίνουμε να τα δούμε. Κάπου εδώ μπαίνει η παραίτηση. Η συναισθηματική παραίτηση που έρχεται πρώτα από την πλευρά των γονιών, μέσω της κούρασης, της επανάληψης των ίδιων μοτίβων μαζί με την απόγνωση όταν δεν έρχεται το επιθυμητό αποτέλεσμα της λύσης ή της ηρεμίας ή όταν νιώθουν ανεπαρκείς στον ρόλο τους. Αυτό είναι συναισθηματική συμπεριφορά και εκφράζεται μέσα από τα λόγια όταν διοχετεύουν τη δυσκολία τους και την απόγνωσή τους στα θέματα που σαν οντότητες δεν μπορούν να διαχειριστούν, παραγνωρίζοντας ότι σαν γονείς έχουν ευθύνη να μεταβολίζουν τα θέματα των παιδιών τους και τα δικά τους και να μην τα παίρνουν προσωπικά.

Μα θα μου πείτε πώς γίνεται αυτό; Πώς να μην τα παίρνω προσωπικά; Σίγουρα με το να μην «τσιμπάτε» σε θέματα που απευθύνει ο έφηβος σε εσάς. Τα απευθύνει για να τα ακουμπήσει σε εσάς (ως ενήλικας υποστηρικτής που είστε) να τα μοιραστεί και να ανακουφιστεί από το άγχος που τον διακατέχει σχετικά με τη δική του διαχείριση. Αν δεν ξέρετε τι να κάνετε, απλά ακούστε τον και κάντε του ανοιχτές ερωτήσεις για το πώς νιώθει. Σε τέτοιες περιπτώσεις είναι πολύ ανακουφιστικό να μοιραστεί το πώς νιώθει για να ηρεμήσει, ειδικά αν έχει έντονο θυμό. Ο θυμός δεν είναι προς εσάς, αλλά δικός του και ουσιαστικά τον ακουμπά για να τον διαχειριστείτε εσείς και να του δείξετε τον δρόμο. Αν νιώσει ασφάλεια μετά από τέτοιες πρακτικές, τότε το πιο πιθανό είναι ότι η σχέση σας θα ενδυναμωθεί και θα σας εμπιστεύεται και θα νιώθει ασφαλής. Οπότε με αυτόν τον τρόπο ενισχύεται η εγγύτητα στην σχέση σας και έχετε φτιάξει ένα κανάλι που σας δυναμώνει και τους δύο και σας υποστηρίζει.

Όταν δεν υπάρχουν οι συναισθηματικές σχέσεις μεταξύ γονιών και παιδιών τότε υπάρχει η παραίτηση από την πλευρά των εφήβων και η συναισθηματική απόσταση μεταξύ των παιδιών – γονιών με τα ολέθρια αποτελέσματα και τις συμπεριφορές που όλοι διαβάζουμε, ζούμε και γνωρίζουμε. Το αντίδοτο λοιπόν της συναισθηματικής παραίτησης είναι η ΑΠΟΔΟΧΗ του ρόλου και της ΔΕΣΜΕΥΣΗΣ που έχουν οι γονείς μέσω του ρόλου αυτού.