Πένθος και απώλεια: Πώς βοηθάμε ουσιαστικά κάποιον δικό μας που πενθεί

ΟΤΑΝ ΚΑΠΟΙΟΣ ΟΙΚΕΙΟΣ μας βιώνει το πένθος μίας τρομακτικής απώλειας, είναι απολύτως φυσικό να θέλουμε να είμαστε παρόντες και να μπορούμε να προσφέρουμε ουσιαστική βοήθεια.

Το να βλέπουμε κάποιον να υποφέρει χωρίς να μπορούμε να κάνουμε το παραμικρό είναι συχνά μία εξαιρετικά επώδυνη κατάσταση που μοιάζει να μην έχει τρόπους διαχείρισης. Θέλουμε να πάρουμε ένα μέρος του πόνου, να κάνουμε οτιδήποτε για να νιώσει κάπως καλύτερα ο οικείος μας, όμως συχνά είτε δεν αρθρώνουμε λέξη, μην ξέροντας τι να πούμε, είτε μιλάμε ακατάληπτα, αναμασώντας λόγια για «αγγέλους που τώρα βρίσκονται στον ουρανό» και άλλα εξαιρετικά αμήχανα, που ωστόσο είναι από τα κλισέ του πένθους που πολλοί χρησιμοποιούν για να αποδείξουν ότι δεν είναι αμέτοχοι σ’ αυτή την τρομακτική οδύνη.

Όμως, πόσα μπορούμε πραγματικά να προσφέρουμε σε έναν άνθρωπο που έχασε το παιδί του, την οικογένειά του, ό,τι ενδεχομένως είχε στη ζωή, χωρίς να ενοχλήσουμε, να αναστατώσουμε, να αποσπάσουμε την προσοχή από την ιερή στιγμή, αυτή του πένθους, αλλά και να είμαστε παρόντες;

Σύμφωνα με την κλινική ψυχολόγο Dr. Tasha Seiter, ο πόνος της απώλειας και το βάρος του πένθους, είτε τα βιώνουμε εμείς είτε κάποιος του στενού μας κύκλου, είναι από τα πράγματα που δεν μπορούμε να ελέγξουμε.

«Η σκληρή αλήθεια είναι ότι όλοι θα βιώσουμε τραγωδίες. Με την απώλεια, βιώνουμε τη θλίψη. Η θλίψη είναι μια φυσική αντίδραση που συνήθως συνοδεύεται από την αίσθηση ότι έχουμε χάσει την ασφάλεια και την εμπιστοσύνη μας – στη ζωή, στους ανθρώπους, σε καταστάσεις που θεωρούσαμε ελεγχόμενες. Έτσι, όταν μιλάτε σε κάποιον που πενθεί, μην προσπαθείτε να “διορθώσετε” τον πόνο του. Δεν θα πετύχει και θα τους κάνει να νιώσουν ακόμα πιο μόνοι. Η θλίψη τους πρέπει απλώς να ζήσει μέσα τους για όσο χρειαστεί, όσο επώδυνο κι αν είναι για εκείνους και για εσάς. Πολλοί ειδικοί συμφωνούν ότι το να προσπαθείτε να διώξετε τη θλίψη είναι στην πραγματικότητα αιτία κατάθλιψης – το να βιώσετε πλήρως τη θλίψη είναι ο μόνος τρόπος για να περάσει και να αποκτήσει νόημα η απώλεια».

Η ίδια εξηγεί ότι το πραγματικό καθήκον όσων προσπαθούν να βοηθήσουν ουσιαστικά ανθρώπους που πενθούν είναι απλώς να είστε εκεί, παρόντες και ευέλικτοι.

«Το καθήκον σας δεν είναι να κάνετε το άτομο που πενθεί να νιώσει καλύτερα, αλλά λιγότερο απομονωμένο στην εμπειρία που βιώνει. Να είστε δίπλα του. Το άτομο αυτό μπορεί να αισθάνεται ότι βρίσκεται σε μια βάρκα που βυθίζεται. Μπείτε στη βάρκα και βυθιστείτε μαζί του, ώστε να έχει παρέα».

Τι λέμε, όμως, σε τέτοιες καταστάσεις; Μιλάμε καθόλου ή παραμένουμε σιωπηλοί;

Σύμφωνα με την ειδικό βοηθούν λίγα λόγια και απλά, που βοηθούν τους πενθούντες να κλάψουν, να μιλήσουν, ακόμα και να ξεσπάσουν. Το κυριότερο, όμως, είναι να δηλώνετε διακριτικά το παρών για οτιδήποτε χρειαστεί.

«Αυτό είναι που χρειάζεται να ακούσει ένα άτομο που πενθεί είναι ότι είστε δίπλα του. Ο πόνος θα εξακολουθεί να υπάρχει, αλλά η ζεστασιά από την ανθρώπινη επαφή, κάνει την κατάσταση λίγο πιο υποφερτή. Πρέπει να εγκαταλείψετε εκείνη την παλιά ψευδαίσθηση ότι μπορείτε να δώσετε μια λύση ή να κάνετε κάτι παυσίλυπο. Η πραγματικότητα είναι ότι δεν μπορείτε να κάνετε τίποτα για να διώξετε τον πόνο και τη θλίψη. Όταν η καρδιά κάποιου άλλου έχει ραγίσει, αφήστε τον να έχει για λίγο τη δική σας. Είναι το πιο δύσκολο πράγμα που μπορείς να κάνεις, και είναι το μόνο που χρειάζεται να κάνεις», καταλήγει η ειδικός.