Λευτέρης Χαψιάδης 23.10.1953 – 02.10.2023

Ο Λευτέρης Χαψιάδης γεννήθηκε τον Οκτώβριο 1953 στις Φέρες και έζησε τα πρώτα χρόνια της ζωής του στα Κοίλα – και οι δύο οικισμοί βρίσκονται στην Περιφερειακή Ενότητα Έβρου. Ο Χαψιάδης αναφερόταν στον Κοίλα ως τον «επίγειο παράδεισό» του και περνούσε μεγάλο μέρος της ζωής του εκεί. Η καταγωγή της οικογένειάς του ήταν από τον Πόντο. Ο Χαψιάδης παρέμεινε πιστός στην ποντιακή καταγωγή του και συχνά συνεργαζόταν με διάφορες καλλιτεχνικές πρωτοβουλίες για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς της γης των προγόνων του. Ένα παράδειγμα περιλαμβάνει την παραγωγή τριών CD στην ποντιακή διάλεκτο, με ερμηνευτές τον Καζαντζίδη και τον Χρύσανθο Θεοδωρίδη (αυθεντικός τραγουδιστής του Πόντου). Ο Χαψιάδης γνώριζε αρκετά την ποντιακή ελληνική διάλεκτο, την οποία έμαθε από τους γονείς και τη γιαγιά του στα Κοίλα.

Ο Χαψιάδης πήγε γυμνάσιο στην Αλεξανδρούπολη. Για τον σκοπό αυτό, μετακόμισε στην πόλη από τα Κοίλα ολόκληρη η οικογένειά του. Την περίοδο εκείνη, ο πατέρας του είχε περίπτερο. Η δουλειά στο περίπτερο του έδωσε την ευκαιρία να διαβάζει πολύ και να ενδιαφερθεί για τους στίχους των ρεμπέτικων. Όταν οι περισσότεροι συνομήλικοί του απολάμβαναν την ποπ και τη ροκ, ο Χαψιάδης ανακάλυπτε ελάχιστα γνωστά γεγονότα και λεπτομέρειες γύρω από τα ρεμπέτικα τραγούδια, τους ερμηνευτές και τους στίχους τους. Ανέπτυξε τη συνήθεια να συλλέγει ρεμπέτικους στίχους και να τους σημειώνει σε ένα τετράδιο. Αυτό τον βοήθησε πολύ να γίνει αποδεκτός στους κύκλους των βασικών παραγόντων του κλάδου του ρεμπέτικου τα επόμενα χρόνια.

Για έξι μήνες, παρακολούθησε μαθήματα στο τμήμα Βιολογίας στην Πάτρα, πριν εγκαταλείψει τις σπουδές του και απορροφηθεί πλήρως από τον επαγγελματικό κόσμο των ρεμπέτικων στην Αθήνα. Γνωρίστηκε με τον Γιώργο Νταλάρα και μέσω αυτού ήρθε αργότερα κοντά σε αρκετούς βασικούς παράγοντες της ελληνικής μουσικής βιομηχανίας, όπως ο στιχουργός Λευτέρης Παπαδόπουλος, ο συνθέτης Χρήστος Νικολόπουλος και διάφοροι δημοφιλείς Έλληνες τραγουδιστές (Στέλιος Καζαντζίδης, Στράτος Διονυσίου και Μανώλης Αγγελόπουλος). Έγινε επίσης στενός φίλος με τον μυθιστοριογράφο Βασίλη Βασιλικό. Στο πρώτο του μυθιστόρημα, ο Χαψιάδης αφιερώνει ένα κεφάλαιο σε μια δραματική περίοδο της ζωής του Βασιλικού, αμέσως μετά τον χαμό της συζύγου του, Μιμής, στη Ρώμη.

Τα τελευταία τριάντα χρόνια έγραψε διάφορα ποιήματα, τρία μυθιστορήματα και στίχους για 525 τραγούδια (καταχωρημένα στην ΑΕΠΙ) στα σύγχρονα ελληνικά είδη ρεμπέτικα, λαϊκά και ελαφρά. Συνεργάστηκε με διάφορους μουσικοσυνθέτες, ενώ κατά καιρούς εργάστηκε ως παραγωγός δίσκων. Μεταξύ αυτών, δούλεψε συχνά με τον Χρήστο Νικολόπουλο με τον οποίο είχε μια σειρά από δημοφιλείς δίσκους (συμπεριλαμβανομένων Μία είναι η ουσία και Κάποια, κάπου, κάποτε). Μαζί δημιούργησαν και κυκλοφόρησαν ένα CD με 12 τραγούδια (Δεκέμβριος 1986), στο οποίο κατάφεραν να συγκεντρώσουν 11 δημοφιλείς Έλληνες ερμηνευτές, μεταξύ των οποίων οι Γιώργος Νταλάρας, Χάρις Αλεξίου, Στράτος Διονυσίου, Γιάννης Πάριος και Μανώλης Μητσιάς. Ο Νικολόπουλος ερμήνευσε επίσης ένα από τα τραγούδια του CD, στην πρώτη του δημόσια ερμηνεία. Το CD κυκλοφόρησε ως Τραγούδια για τους φίλους μου. Άλλοι γνωστοί ερμηνευτές[ των τραγουδιών του Χαψιάδη ήταν ο Στέλιος Καζαντζίδης, η Γλυκερία, ο Μανώλης Αγγελόπουλος και η Κατερίνα Στανίση.

Προσβεβλημένος από άνοια, απεβίωσε στις 2 Οκτωβρίου 2023 σε ηλικία 69 ετών, νοσηλευόμενος στο Νοσοκομείο Αλεξανδρούπολης, συνεπεία ατυχήματος, και έχοντας προσβληθεί με COVID-19.

Ένα από τα πιο δημοφιλή τραγούδια του Χαψιάδη είναι το Μια είναι η ουσία, που κυκλοφόρησε κατά τα μέσα της δεκαετίας του 1980. Το τραγούδι ερμηνεύτηκε αρχικά από τη Χάρι Αλεξίου και αργότερα από αρκετούς άλλους ερμηνευτές, συμπεριλαμβανομένου του Γιώργου Νταλάρα.

Οι στίχοι του τραγουδιού πραγματεύονται περιπαικτικά την αθανασία. Ο στιχουργός παραδέχεται ότι τίποτα δεν είναι αθάνατο και παρακαλεί τον Θεό, αφού πρώτα πιει μερικά ποτά, να εξαλείψει οριστικά τον θάνατο. Οι στίχοι χρησιμοποιούνται σε ένα απόσπασμα στο δεύτερο βιβλίο του, όπου ο συγγραφέας πεθαίνει και αγωνίζεται να μπει στον Παράδεισο, αλλά συναντά τον ενοχλημένο Άγιο Πέτρο, που δεν φαίνεται να του αρέσει καθόλου το συγκεκριμένο τραγούδι.

Ένα ακόμη δημοφιλές τραγούδι του, που ερμήνευσε ο Γιώργος Νταλάρας, είναι το Κάποια, κάπου, κάποτε.

Ανάμεσα στα τραγούδια του υπάρχουν δύο που αναφέρονται στον Νομό Έβρου και τις πόλεις της Αλεξανδρούπολης και της Ορεστιάδας. Αυτά είναι το Αλεξανδρούπολη μεριά, που ερμήνευσε αρχικά ο Δημήτρης Μητροπάνος, και το Ορεστιάδα, που ερμήνευσαν ο Στέλιος Διονυσίου και ο Γιάννης Πλούταρχος.

Εκτός από ποιήματα και στίχους τραγουδιών, ο Χαψιάδης έγραψε και τρία μυθιστορήματα μετά το 2005, περισσότερα από είκοσι χρόνια αφότου άρχισε να γράφει στίχους. Όλα είναι σε μεγάλο βαθμό αυτοβιογραφικά με πολλές λεπτομέρειες για γεγονότα που έλαβαν χώρα και αποτελούν μέρος της ιστορίας του σύγχρονου ρεμπέτικου. Τα δύο πρώτα του μυθιστορήματα είναι Η ζωή μου τραγούδι το τραγούδι ζωή και O αλήτης άγγελος. Στο δεύτερο, αν και το μεγαλύτερο μέρος του κειμένου περιγράφει πραγματικά γεγονότα, καθώς και τοποθεσίες και ονόματα πραγματικών προσώπων, ο συγγραφέας τα παρουσιάζει ως τα δομικά στοιχεία μιας μυθοπλασίας. Το τρίτο του μυθιστόρημα παρουσιάστηκε στο κοινό στις 23 Οκτωβρίου 2010 και λέγεται 13+1 γιατί; Αυτό το έργο ολοκληρώνει μια τριλογία στην οποία κεντρικό ρόλο κατέχει το ρεμπέτικο.

Ως αυτοδίδακτος συγγραφέας, ο Χαψιάδης δημιουργεί ασυνήθιστες πλοκές στις οποίες συμμετέχουν ως πρόσωπα βασικοί Έλληνες της μουσικής βιομηχανίας. Σε όλα τα μυθιστορήματά του μέχρι σήμερα, οι ήρωές του διατηρούν τα αληθινά τους ονόματα. Ωστόσο, στο δεύτερο μυθιστόρημά του, ο Χαψιάδης χρησιμοποιεί το όνομα Λέλος αντί για το δικό του χριστιανικό όνομα, Λευτέρης, για να εκπροσωπηθεί ως ο πρωταγωνιστής. Και τα τρία μυθιστορήματα είναι γραμμένα σε απλά προφορικά ελληνικά. Συνήθως τοποθετεί στίχους μέσα στο κείμενο, συχνά για λόγους ιστορικής σημασίας για το πλαίσιο που περιγράφει. Όλα τα μυθιστορήματά του εκθέτουν γεγονότα με πραγματικά ιστορικά δεδομένα. Συχνά προσφέρει δικές του γνώσεις για την εξέλιξη του ρεμπέτικου από την εποχή του Μάρκου Βαμβακάρη και του Βασίλη Τσιτσάνη (πριν και μετά τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο) μέχρι σήμερα. Τα γεγονότα στα οποία ανφέρεται, σε πολλά από τα οποία υπήρξε ο ίδιος μάρτυρας ως συμμετέχων, παρουσιάζονται με αρκετή λεπτομέρεια. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, ο Χαψιάδης αποφεύγει την κριτική των προσώπων του βιβλίου του.

Κατά τη διάρκεια της 25χρονης καριέρας του ως στιχουργός, ο Χαψιάδης απέσπασε πολλούς χρυσούς και πλατινένιους δίσκους. Κατά καιρούς δημόσια αναγνωρίστηκε για την προσφορά του στην ελληνική λαϊκή μουσική από τη Νομαρχία Έβρου και τους δήμους Αλεξανδρούπολης και Φερών.