Λευτέρης Παπαδόπουλος: Ουδέποτε δήλωσα ποιητής

«Νιώθω κατάκοπος μετά από 43 χρόνια δουλειάς. Πιστεύω πως όσα έκανα, τα ’κανα για να εκφραστώ. Θεωρώ σπουδαία πράξη να καταφέρεις να αρθρώσεις κάτι σ’ αυτόν τον κόσμο. Τώρα ζητώ το χρόνο ν’ ασχοληθώ με την κόρη μου».

Δημοσιογράφος και στιχουργός (με τη σειρά που ο ίδιος προτιμά ν’ αναφέρονται οι δύο ιδιότητές του), ο Λευτέρης Παπαδόπουλος παρουσιάζει αυτόν το χειμώνα στο κοινό του μια νέα θεατρική του δημιουργία, δουλεμένη στα «μέτρα» του γυναικείου ήθους.

Θέατρο «Εντοπία», θίασος «Παραλογές», τίτλος του έργου «Εν βρασμώ ψυχής». Θέμα: η συζυγική εξάρτηση της ανεπάγγελτης γυναίκας, η διαδοχική κάμψη του δυναμισμού, το φορτίο του ανεκμετάλλευτου χρόνου, που περνά, και τέλος το αδιέξοδο μιας αργοπορημένης συνειδητοποίησης.

«Προβληματίστηκα με τη γυναίκα», λέει ο ίδιος, «τη γυναίκα που δεν σπούδασε, ούτε έμαθε κάποια τέχνη, μα παντρεύτηκε και τα περίμενε όλα από τον άντρα της. Η πλήρης αυτή εξάρτηση τη μεταβάλλει σε σκλάβα, κι όταν ακόμη περάσουν τα χρόνια δέχεται τα πάντα από τον άντρα της, προκειμένου να μην τον χάσει. Αν ποτέ εγκαταλειφθεί, σε μια κρίσιμη μάλιστα ηλικία, τότε ή θα κλειστεί στο σπίτι ή θα τρελαθεί ή θ’ αυτοκτονήσει ή θα σκοτώσει τον άντρα που την παράτησε, όπως έκανε η γυναίκα που μ’ απασχολεί στο έργο, για να καταδικαστεί τελικά σε πολυετή κάθειρξη».

Η ιστορία ήταν πραγματική, γνωστή από τον καθημερινό Τύπο, ενώ η προσέγγισή της από τον συγγραφέα έγινε με τρόπο, αρχικά, δημοσιογραφικό.

«Την επισκεφθήκαμε», λέει, «με τη γυναίκα μου, Ράια Μουζενίδου, που έχει σκηνοθετήσει το έργο, στις φυλακές όπου ήταν κλεισμένη. Πρέπει στα νιάτα της να ήταν πολύ ωραία γυναίκα… Της πήρα συνέντευξη και κατόπιν το έργο στήθηκε πάνω στη δική της ιστορία. Πιστεύω πως αυτή η γυναίκα με το μεγάλο δυναμισμό, αν δεν είχε βάλει στόχο της το γάμο, δεν θα ’χε φτάσει σ’ αυτό το σημείο. Γιατί θέλω γι’ άλλη μια φορά να το πω, μέσα από το έργο μου, πως ο γάμος δεν είναι επάγγελμα. Η γυναίκα πρέπει να δουλεύει, διαφορετικά κάποια στιγμή το πληρώνει».

Πριν όμως από τη θεατρική συγγραφή, που απασχολεί αυτόν τον καιρό τον Λευτέρη Παπαδόπουλο, υπάρχουν η δημοσιογραφία και η ποίηση. Δύο ακραίοι τρόποι έκφρασης, διαδικασίες αμφίρροπες, που αρκετές φορές τυχαίνει να συγγενέψουν μέσω ενός δημιουργού.

«Εγώ», λέει, «είμαι πριν απ’ όλα δημοσιογράφος. Αυτό επηρεάζει και τα τραγούδια μου, που έχουν πάντα μια αμεσότητα. Όπως αντίστοιχα και στη δημοσιογραφική μου δουλειά υπάρχουν ποιητικά στοιχεία. Επειδή όμως η δημοσιογραφία έχει καθημερινά ερεθίσματα που εύκολα μεταβάλλονται σε δουλειά, κι επειδή λειτουργώ έτσι, δημοσιογραφικά, τα ποιήματά μου δεν είναι παραγωγή της ψυχής μου και της φαντασίας μου. Είναι βιωματικά».

— Πόσο πιστά συνυπάρχει το ύφος του έργου σας με το προσωπικό σας ύφος;

Την ώρα της δημιουργίας είσαι αλλιώτικος… Δεν ξέρω τι διατηρείς και μετά. Τότε βρίσκεσαι εκτός τόπου και χρόνου, πορεύεσαι κουβαλώντας ένα αντικείμενο. Η στιγμή εκείνη είναι μια καταβύθιση σ’ αυτό που σ’ απασχολεί, δεν μπορείς να κάνεις τίποτε άλλο. Πολλές φορές, φυσικά, έχει τύχει να γράψω στίχους σ’ ένα καφενείο ή στο σινεμά. Τότε δεν υπάρχει φόρτιση, είναι το επάγγελμα. Όμως στην πορεία δημιουργείται η κατάλληλη ατμόσφαιρα, που βοηθάει να βγει αυτό που οφείλεις και στον εαυτό σου και στον κόσμο.

— Πώς εξηγείτε την έντονη διάθεση του κόσμου απέναντί σας, κι ακόμη πιστεύετε ότι το μέρος του κοινού που έτυχε να σας γνωρίσει από κοντά αντίκρισε το πρόσωπο που είχε φανταστεί μέσα από το έργο σας;

Αυτή η έντονη διάθεση έχει δύο μορφές: οι άνθρωποι μ’ αγαπούν πολύ ή καθόλου. Κι αυτό συμβαίνει γιατί είμαι έντονος άνθρωπος στις προσωπικές μου σχέσεις. Το γεγονός, τώρα, ότι αυτό που κάνω έχει πολύ μεγάλη προβολή, και κακώς έχει, αλλά έτσι είναι, οφείλεται στο ότι το τραγούδι είναι άμεσο και λειτουργικό. Πιστεύω πως για πολύ κόσμο το ότι η ποίηση τραγουδιέται δίνει στην ποίηση ένα μπόι χαμηλότερο από αυτό της έντυπης. Η διαφορά είναι στο υλικό… Στη μια περίπτωση το χαρτί, στην άλλη το βινύλιο. Όσο γι’ αυτούς που με γνώρισαν, δεν μπορώ να ξέρω ακριβώς, νομίζω, άλλοι γοητεύτηκαν κι άλλοι απογοητεύτηκαν. Θα προτιμούσα όμως γενικά να ’ναι πιο ψύχραιμα τα πράγματα κι ο καθένας να μπαίνει στη θέση του μόνο από το έργο του. Γιατί, για μένα, ποιητής είναι αυτός που γράφει ένα ποίημα κι είναι καλό. Παρ’ όλα αυτά, για να μην παραβιάσω το χώρο των ποιητών, ουδέποτε δήλωσα ποιητής.

*Άρθρο που έφερε τον τίτλο «Λευτέρης Παπαδόπουλος: Καθένας κατά το έργο του» και είχε δημοσιευτεί στην εφημερίδα «Τα Νέα» το Σάββατο 30 Νοεμβρίου 1985. Ο Παπαδόπουλος είχε παραχωρήσει συνέντευξη στη δημοσιογράφο και συγγραφέα Άννα Γριμάνη με αφορμή την παρουσίαση του θεατρικού έργου του «Εν βρασμώ ψυχής».

Ο Λευτέρης Παπαδόπουλος, ποιητής, στιχουργός και δημοσιογράφος, γεννήθηκε στην Αθήνα στις 14 Νοεμβρίου 1935.

Οι γονείς του ήταν πρόσφυγες.

Μεγάλωσε σε μιαν αυλή, στην οδό Φωκαίας 18, κάτω από την πλατεία Κυριακού (Bικτωρίας).

Τελείωσε το B’ Γυμνάσιο και εισήλθε στη Νομική Αθηνών, αλλά τον τράβηξε η δημοσιογραφία.

Εργάστηκε επί δεκαετίες, αρχής γενομένης από το 1959, στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» ως ρεπόρτερ, υπεύθυνος ύλης, υπεύθυνος ελεύθερου ρεπορτάζ, βοηθός αρχισυντάκτη, αρχισυντάκτης και χρονογράφος.

Καταπιάστηκε με το τραγούδι από το 1963.

Έγραψε τους στίχους χιλίων και πλέον τραγουδιών, συνεργάστηκε δε με σπουδαίους μουσικούς (Θεοδωράκη, Ξαρχάκο, Λοΐζο, Λεοντή, Mαρκόπουλο, Mούτση, Σπανό, Kουγιουμτζή, Kαλδάρα, Xατζηνάσιο, Πλέσσα, Nικολόπουλο, Πολυκανδριώτη κ.ά.) και τραγουδιστές (Kαζαντζίδη, Mπιθικώτση, Nταλάρα, Aλεξίου, Mοσχολιού, Mαρινέλλα, Πόλυ Πάνου, Στράτο Διονυσίου, Mητσιά, Γαλάνη, Kαλατζή, Mητροπάνο, Παπακωνσταντίνου, Kόκοτα, Πουλόπουλο κ.ά.).

Έγραψε, επίσης, τρία θεατρικά έργα και δεκάδες τραγουδιών για το θέατρο και τον κινηματογράφο.

Εργάστηκε και στην τηλεόραση, με δικές του εκπομπές, ενώ ουκ ολίγα κείμενά του πήραν το δρόμο του τυπογραφείου.