Η αιτία του Αλτσχάιμερ μπορεί να προέρχεται από το στόμα σας

Τα τελευταία χρόνια, ένας αυξανόμενος αριθμός επιστημονικών μελετών υποστηρίζει μια ανησυχητική υπόθεση: η νόσος του Αλτσχάιμερ δεν είναι απλώς μια ασθένεια, είναι μια λοίμωξη.

Ενώ οι ακριβείς μηχανισμοί αυτής της λοίμωξης είναι κάτι που οι ερευνητές προσπαθούν ακόμα να απομονώσουν, πολυάριθμες μελέτες υποδηλώνουν ότι η θανατηφόρα εξάπλωση του Αλτσχάιμερ υπερβαίνει κατά πολύ αυτό που πιστεύαμε.

Μια τέτοια μελέτη, που δημοσιεύθηκε το 2019, πρότεινε έναν βακτηριακό ένοχο πίσω από το Αλτσχάιμερ: την ασθένεια των ούλων.

Σε μια εργασία με επικεφαλής τον συγγραφέα Jan Potempa, μικροβιολόγο από το Πανεπιστήμιο του Λούισβιλ, οι ερευνητές ανέφεραν την ανακάλυψη του Porphyromonas gingivalis – του παθογόνου παράγοντα πίσω από τη χρόνια περιοδοντίτιδα (γνωστή και ως νόσος των ούλων) – στους εγκεφάλους ασθενών με Αλτσχάιμερ.

Δεν ήταν η πρώτη φορά που οι δύο παράγοντες συνδέονται, αλλά οι ερευνητές προχώρησαν περισσότερο.

Σε ξεχωριστά πειράματα με ποντίκια, η στοματική μόλυνση με το παθογόνο οδήγησε σε αποικισμό του εγκεφάλου από τα βακτήρια, μαζί με αυξημένη παραγωγή αμυλοειδούς βήτα (Αβ), των κολλωδών πρωτεϊνών που συνήθως συνδέονται με τη νόσο του Αλτσχάιμερ.

Η ερευνητική ομάδα, που συντονίστηκε από τη φαρμακευτική startup Cortexyme, η οποία συνιδρύθηκε από τον πρώτο συγγραφέα Stephen Dominy, δεν ισχυριζόταν ότι είχε ανακαλύψει οριστικά στοιχεία για την αιτιολογία του Αλτσχάιμερ. Αλλά ήταν σαφές ότι πίστευαν ότι είχαμε μια ισχυρή γραμμή έρευνας εδώ.

«Μολυσματικοί παράγοντες έχουν εμπλακεί στην ανάπτυξη και την εξέλιξη της νόσου του Αλτσχάιμερ στο παρελθόν, αλλά τα στοιχεία της αιτιώδους συνάφειας δεν ήταν πειστικά», δήλωσε ο Ντόμινι.

«Τώρα, για πρώτη φορά, έχουμε ακλόνητα στοιχεία που συνδέουν το ενδοκυτταρικό, αρνητικό κατά Gram παθογόνο, το P. gingivalis και την παθογένεση του Αλτσχάιμερ».

Επιπλέον, η ομάδα εντόπισε τοξικά ένζυμα που ονομάζονται gingipains που εκκρίνονται από τα βακτήρια στον εγκέφαλο ασθενών με Alzheimer, τα οποία συσχετίζονται με δύο ξεχωριστούς δείκτες της νόσου: την πρωτεΐνη tau και μια ετικέτα πρωτεΐνης που ονομάζεται ουβικουιτίνη. H ομάδα μάλιστα αναγνώρισε αυτές τις τοξικές ουλές στους εγκεφάλους νεκρών ανθρώπων που ποτέ δεν είχαν διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ.

Αυτό είναι σημαντικό, γιατί ενώ το P. gingivalis και η ασθένεια έχουν συνδεθεί στο παρελθόν, δεν έχει γίνει ποτέ γνωστό –για να το θέσουμε απλά– αν η ασθένεια των ούλων προκαλεί Αλτσχάιμερ ή αν η άνοια οδηγεί σε κακή στοματική φροντίδα.

Το γεγονός ότι τα χαμηλά επίπεδα ουλίτιδας ήταν εμφανή ακόμη και σε άτομα που δεν είχαν ποτέ διαγνωστεί με Αλτσχάιμερ θα μπορούσε να είναι υποδηλώνει ότι μπορεί και να είχαν αναπτύξει την πάθηση αν είχαν ζήσει περισσότερο.

«Η ταυτοποίησή των αντιγόνων ουλίτιδας στους εγκεφάλους ατόμων με Αλτσχάιμερ και επίσης με παθολογία Αλτσχάιμερ, αλλά χωρίς διάγνωση άνοιας, υποστηρίζει ότι η μόλυνση του εγκεφάλου με P. gingivalis δεν είναι αποτέλεσμα κακής οδοντιατρικής υγιεινής μετά την έναρξη της άνοιας ή συνέπεια τελευταίου σταδίου της νόσου, αλλά είναι ένα πρώιμο συμβάν που μπορεί να εξηγήσει την παθολογία που εντοπίζεται σε άτομα μέσης ηλικίας πριν από τη γνωστική έκπτωση», εξήγησαν οι συγγραφείς στην εργασία τους.

Επιπλέον, μια ένωση που παρασκευάστηκε από την εταιρεία που ονομάζεται COR388, έδειξε σε πειράματα με ποντίκια ότι θα μπορούσε να μειώσει το βακτηριακό φορτίο μιας εγκατεστημένης λοίμωξης του P. gingivalis στον εγκέφαλο, ενώ μειώνει επίσης την παραγωγή βήτα αμυλοειδούς και τη νευροφλεγμονή.

Θα πρέπει να περιμένουμε και να δούμε τι θα αποκαλύψει η μελλοντική έρευνα σχετικά με αυτόν τον σύνδεσμο, αλλά η ερευνητική κοινότητα είναι προσεκτικά αισιόδοξη.

“Τα φάρμακα που στοχεύουν τις τοξικές πρωτεΐνες των βακτηρίων έχουν δείξει μέχρι στιγμής οφέλη μόνο σε ποντίκια, ωστόσο χωρίς νέες θεραπείες άνοιας εδώ και 15 χρόνια, είναι σημαντικό να δοκιμάζουμε όσο το δυνατόν περισσότερες προσεγγίσεις για την αντιμετώπιση ασθενειών όπως το Αλτσχάιμερ”, δήλωσε ο επικεφαλής επιστημονικός υπεύθυνος David Reynolds από το Alzheimer.

Πηγή: sciencealert.com