To Ικιγκάι είναι ο λόγος που οι Ιάπωνες ζουν περισσότερο

Όταν ο δημοσιογράφος του National Geographic, ερευνητής και συγγραφέας Dan Buettner έψαχνε το 2008 στοιχεία για το μυστικό της μακροζωίας εντόπισε 5 περιοχές στον πλανήτη όπου ζούσαν οι περισσότεροι υγιείς ηλικιωμένους άνω των 90. Οι «Μπλε Ζώνες», όπως τις ονόμασε ο δημοσιογράφος είναι η Σαρδηνία, η Ικαρία, η χερσόνησος Νικόγια στην Κόστα Ρίκα, μια κοινότητα Αντβεντιστών της Έβδομης Ημέρας στη Λόμα Λίντα της Καλιφόρνιας και η Οκινάουα το 5ο μεγαλύτερο νησί της Ιαπωνίας. Την ίδια χρονιά πραγματοποιήθηκε σε 43,391 Ιάπωνες η πιο μεγάλη σε διάρκεια και σε εξέλιξη μελέτη για τους αιωνόβιους στον κόσμο». Αποκαλύφθηκε, λοιπόν ότι στην Οκινάουα, «ζουν οι περισσότεροι αιωνόβιοι από οπουδήποτε αλλού στον κόσμο, οι οποίοι διατηρούν και μία εξαιρετικά καλή υγεία». Γιατί συμβαίνει αυτό; Γιατί αυτοί οι άνθρωποι έχουν κάθε μέρα ως τρόπο ζωής να επιτελούν ένα σκοπό στη ζωή τους. Αυτο αποτελεί βασικό στοιχείο της Ιαπωνκής κουλτούρας, σε τέτοιο σημείο ώστε, όπως σχολιάζει ο Dan Buettner, να μην υπάρχει στην ιαπωνική γλώσσα «αντίστοιχη λέξη για τη συνταξιοδότηση με την Δυτική έννοια του όρου που εκφράζει την απόσυρση».

Στην Οκινάουα, ακόμα και στα πιο απομακρυσμένα χωριά της, υπάρχουν άνθρωποι των οποίων η ηλικία ξεπερνά το 10% του μέσου όρου των ηλικιωμένων. Δεν είναι όμως μόνον αυτό που έστρεψε τα φώτα της δημοσιότητας σ’ αυτούς τους (υπερ)αιωνόβιους. Είναι και το γεγονός ότι αυτοί οι άνθρωποι που ζουν σε μία περιοχή που δεν αποτελεί πρότυπο σύγχρονων υποδομών όπως συμβαίνει στην υπόλοιπη Ιαπωνία, παρουσιάζουν εξαιρετικά χαμηλά ποσοστά σε καρδιοπάθειες, καρκίνο, άνοια και πολύ χαμηλούς δείκτες σε χοληστερίνη, ελεύθερες ρίζες και τοξίνες.

Ακόμα πιο εντυπωσιακό είναι το γεγονός ότι ενώ μιλάμε για ηλικιωμένους που βρίσκονται κοντά ή έχουν ξεπεράσει τα 100 χρόνια, μοιάζουν πολυ νεότεροι. Είναι δραστήριοι, καλοδιάθετοι, κοινωνικοί με σεξουαλική ζωή που διαρκεί περισσότερο από τις υπόλοιπες «Μπλε Ζώνες».

Επιστήμονες και ειδικοί της μακροζωίας άρχισαν να ερευνούν ποιο είναι το μυστικό της ζωντάνιας, της ευεξίας και της μακροζωίας αυτών των ανθρώπων. Οι υποθέσεις που έκαναν ήταν πολλές. Στην αρχή θεώρησαν ότι υπέυθυνο για την μακροζωία ήταν η κατανάλωση πράσινου τσαγιού με τις αντιοξειδωτικές ιδιότητες του. Θεωρία που απορρίφθηκε καθώς και σε άλλες περιόχες από τις Μπλε Ζώνες κατανάλωναν μεγάλες πόσοτητες πράσινου τσαγιού αλλά δεν έφταναν σ’ αυτό το επιπεδο μακροζωίας. Έπειτα προσανατολίστηκαν στη διατροφική φιλοσοφία «χάρα-χάτσι-μπου», με τον χρυσό κανόνα να μην τρώμε πάνω από το 80% από αυτό που χρειάζομαστε για να χορτάσουμε. Ούτε αυτό όμως το κριτήριο οδηγούσε στα ανεξήγητα υψηλά ποσοστά ευζωίας των ανθρώπων της Οκινάουα.Έως ότου το μυστικό αποκαλύφθηκε μέσα από τη φιλοσοφία του Ikigai.

Η λέξη Ikigai έχει τις ρίζες της στην περίοδο Χέιαν (794-1185 μ. Χ.) τότε που ο ιαπωνικός πολιτισμός είδε μεγάλη άνθηση από τη λογοτεχνία μέχρι τη ζωγραφική και οι Ιάπωνες, άρχισαν να βιώνουν μια αυξανόμενη αίσθηση αυτοπεποίθησης και εκτίμησης της δικής τους γης και κληρονομιάς. Η λέξη είναι σύνθετη από το iki, που σημαίνει ζωή και gai, που σημαίνει την αξία και ως έννοια αντανακλά την άποψη των Ιαπώνων ότι οι μικρές χαρές στην καθημερινότητα και η αξία που τους δίνυομε, προσφέρουν μια ολοκληρωμένη ζωή. «Αξία στη ζωή», λοιπόν. Αυτό σημαίνει ikigai.

Στο βιβλίο «Ικιγκάι – τα μυστικά της Ιαπωνίας για μια μακρά κι ευτυχισμένη ζωή» από τις εκδόσεις Πατάκη οι συγγραφείς του Hector Garcia και Francesc Miralles ξεκαθαρίζουν ότι το ikigai του καθενός από εμάς δεν έχει καμία σχέση με τα υλικά αγαθά αλλά είναι η συνισταμένη 4 βασικών στοιχείων:

Αυτές είναι οι 4 συνιστώσες του ikigai που θα σας βοηθήσουν να βρείτε την δική σας αξία στη ζωή, τον δικό σας λόγο ύπαρξης. To μαγικό στη φιλοσοφία αυτή είναι ότι το υπάρξιακό μας ταξίδι για να βρούμε το ikigai μας μπορεί να οδηγήσει σε κάτι που θα έχει πραγματικό νόημα: από μία θεραπεία για τον καρκίνο ή την Covid 19 μέχρι ένα μποστάνι με φρέσκα λαχανικά για να τα μοιραστούμε με τους δικούς μας ανθρώπους. Το σημαντικό που προκύπτει είναι οτι η ζωή σας θα έχει αξία και νόημα καθημερινά, θα σας δώσει ευεξία και ευζωία και θα σας κάνει να αντιλαμβάνεστε και να απολαμβάνετε τίς μικρές χαρές της ζωής- που θα είναι το ikigai ενός άλλου ανθρώπου. Όπως μάλιστα υποστηρίζουν οι δύο συγγραφείς του βιβλίου «Η διαίσθηση και η περιέργειά μας είναι πολύ ισχυρές εσωτερικές πυξίδες για να μας βοηθήσουν να συνδεθούμε με το ικιγκάι μας».

Μάλιστα η φιλοσοφία ikigai «γέννησε» στην Οκινάουα τις λεγόμενες «Moάι», δηλαδή ομάδες ανθρώπων που έχουν κάποιο κοινό ενδιαφέρον. Τα μέλη πληρώνουν ένα συγκεκριμένο παράβολο μηνιαίως που μπαίνει στο κοινό ταμείο. Από το κοινό ταμείο έχουν την δυνατότητα να συμμετέχουν σε εκδηλώσεις και χόμπι της ομάδας. Τα χρήματα που περισσεύουν, προσφέρονται σε κάθε ένα μέλος ετησίως, με κυκλικό τρόπο. Όπως γράφει το βιβλίο «Αυτή η αίσθηση του ανήκειν και της αλληλοβοήθειας δημιουργεί σιγουριά στον άνθρωπο και συμβάλλει στην αύξηση του προσδόκιμου ζωής».