Το περίεργο φαινόμενο Johatsu στην Ιαπωνία: Σχεδόν 80.000 άνθρωποι «εξαφανίζονται» οικειοθελώς κάθε χρόνο

Σε έναν κόσμο γεμάτο social media, GPS και ψηφιακά ίχνη, το να «εξαφανιστείς» μοιάζει σχεδόν αδύνατο. Κι όμως, στην Ιαπωνία υπάρχει μια σκιώδης κουλτούρα ανθρώπων που το κάνουν συνειδητά, οι λεγόμενοι Johatsu.

Στην Ιαπωνία, ο όρος “Johatsu”, που σημαίνει «εξάτμιση», δεν αναφέρεται στο νερό αλλά σε ανθρώπους. Πρόκειται για άτομα που επιλέγουν να εξαφανιστούν από τη ζωή τους και να αφήσουν πίσω δουλειές, οικογένειες, ακόμα και ολόκληρες ταυτότητες. Δεν μιλάμε για εγκλήματα ή καταδιώξεις, αλλά για μια ήρεμη και σχεδόν «φιλοσοφημένη» απόδραση από την καθημερινότητα.

Περίπου 80.000 άνθρωποι «εξαφανίζονται» κάθε χρόνο, αλλά γιατί συμβαίνει αυτό; Οι λόγοι πίσω από την «εξάτμιση» ποικίλλουν. Από οικονομικά προβλήματα, κοινωνική πίεση ή αποτυχία σε εξετάσεις, μέχρι ντροπή λόγω διαζυγίου ή απλώς την επιθυμία για μια δεύτερη ζωή. Στην ιαπωνική κουλτούρα, η δημόσια έκθεση ή η ατίμωση μπορεί να γίνει αβάσταχτη. Έτσι, αντί για θεραπεία ή επανεκκίνηση, πολλοί επιλέγουν απλώς… να εξαφανιστούν.

Υπάρχουν μάλιστα ολόκληρες βιομηχανίες που βοηθούν σε αυτή τη «διαγραφή». Εταιρείες όπως οι λεγόμενοι “yonige-ya” (επαγγελματίες διαφυγής) αναλαμβάνουν να “μεταφέρουν” έναν άνθρωπο σε άλλη πόλη, να του βρουν νέο σπίτι, δουλειά και να διαγράψουν κάθε παλιό ίχνος του. Όλα γίνονται με διακριτικότητα και χωρίς πολλά λόγια. Ακριβώς όπως απαιτεί η ιαπωνική διακριτικότητα. Μήπως αυτό θυμίζει αρκετά μια συγκεκριμένη σκηνή του Breaking Bad;

Το φαινόμενο αυτό είναι σίγουρα τρομερά σύνθετο. Οι Johatsu δεν θεωρούνται χαμένοι, αλλά άνθρωποι που αποφάσισαν να ξαναγράψουν τη ζωή τους από την αρχή. Και ίσως, σε έναν κόσμο που τα πάντα καταγράφονται, αυτή η πράξη να είναι η απόλυτη πράξη ελευθερίας.

Και παρόλο που το να εξαφανιστείς από προσώπου γης μπορεί να ακούγεται σαν σενάριο ταινίας, για πολλούς Ιάπωνες είναι μια προσωπική λύτρωση. Ένα νέο ξεκίνημα μακριά από τα «πρέπει», τις ενοχές και την πίεση.