Χριστουγεννιάτικο παραμύθι στη Νέα Υόρκη

Το «Fairytale of New York» είναι η απόσταση που διασχίζει ο ήχος από την τετριμμένη αντίληψη και το κοινότοπο βίωμα προς την ειλικρίνεια.

Οι χριστουγεννιάτικες γιορτές είναι πηγμένες με νεκρούς ήχους. Χαζά τραγούδια μιας χρήσεως που επιστρέφουν με την επιμονή αυγουστιάτικης μύγας. Εύκολες περιγραφές κοινότοπων συναισθημάτων, πλαστική ευωχία, πρίγκιπες και πριγκίπισσες στον καταναλωτικό πληθωρισμό των στολισμένων βιτρινών. Μια εκβιαστική κανονικότητα που επιβάλλει χαμογελώντας και διατάζει τραγουδώντας.

Και ανάμεσά τους ακούγεται μια φωνή. Βραχνή, εξαντλημένη, σέρνοντας τα σύμφωνα, σχεδόν βήχοντας τα φωνήεντα: «Ηταν παραμονή Χριστουγέννων και εγώ μεθυσμένος στο κρατητήριο, μωρό μου. Ενας γέρος μού είπε πως αυτά θα είναι τα τελευταία του Χριστούγεννα. Υστερα άρχισε να τραγουδά έναν παλιό σκοπό. Για την Ιρλανδία, τον χορό, το λαθραίο αλκοόλ. Γύρισα το πρόσωπό μου από την άλλη και ονειρεύτηκα εσένα…».

Το «Fairytale of New York» δεν είναι απλώς το πιο γνωστό τραγούδι των Pogues και του πρόσφατα μακαρίτη Shane MacGowan, ούτε ένα από τα πιο διάσημα χριστουγεννιάτικα τραγούδια όλων των εποχών (από τότε που γράφτηκε κάθε Χριστούγεννα σκαρφαλώνει εκ νέου τα chart μέχρι τις πρώτες θέσεις). Είναι η απόσταση που διασχίζει ο ήχος από την τετριμμένη αντίληψη και το κοινότοπο βίωμα προς την ειλικρίνεια, προς την αντιφατική πραγματικότητα που είναι η ζωή. Ενα τραγούδι για τους «άλλους» ανθρώπους, αυτούς που τα γιορτινά τραγούδια πεισματικά αποκλείουν. Τους μοναχικούς, αυτούς που βρίσκονται μακριά από οικογένειες και μακριά από φίλους.

Για αυτούς που δεν έχουν ή για αυτούς που κάποτε κάτι είχαν και το έχασαν: «Στάθηκα τυχερός, κέρδισα ένα τρελό στοίχημα στον ιππόδρομο. Είχα ένα συναίσθημα πως αυτή θα είναι η χρονιά μας. Καλά Χριστούγεννα, σε αγαπώ μωρό μου, θα ξημερώσουν όμορφες ημέρες, μόλις τα όνειρά μας πραγματοποιηθούν». Το αργό πιανιστικό κομμάτι δίνει τη θέση του σε ένα χορευτικό μέρος που θυμίζει βαλς του Μπρόντγουεϊ. Και η αγάπη του τού αποκρίνεται: «Εδώ έχουν αμάξια μεγάλα σαν μπαρ και ποτάμια από χρυσάφι. Ο αέρας είναι τόσο κρύος που σου τρυπάει τα κόκαλα, δεν είναι τόπος για γέροντες αυτός. Οταν πρώτη φορά μου έπιασες το χέρι ήταν παραμονή Χριστουγέννων και μου υποσχέθηκες πως το Μπρόντγουεϊ με περιμένει. Ησουν όμορφος…» και εκείνος να αποκρίνεται αμέσως: «Ησουν όμορφη, βασίλισσα της Νέας Υόρκης» και οι δύο μαζί: «Οταν η μπάντα σταμάτησε το κοινό ζητούσε κι άλλο, ο Σινάτρα τραγουδούσε, μαζί του και όλοι οι μεθυσμένοι. Φιληθήκαμε στη γωνία και χορέψαμε όλο το βράδυ».

Και το ρεφρέν καταφάσκει:

The boys of the NYPD choir were singing Galway Bay and the bells were ringing out for Christmas day.

Αλλά το τραγούδι μας δεν είναι πρόχειρο στολίδι σε ένα τυχαίο δέντρο. Βγαίνει από εκεί που λιμνάζουν τα χαμένα όνειρα και οι εξαντλημένες υποσχέσεις. Η συνέχειά του μας το επιβεβαιώνει. Αυτή: «Είσαι ένας άστεγος αλήτης, ένα χαμένο κορμί». Αυτός: «Είσαι μια γερασμένη τσούλα βουτηγμένη στην πρέζα. Ξαπλωμένη με έναν ορό μορφίνης στο κρεβάτι του νοσοκομείου». Και αυτή: «Βρομιάρη, αδερφάρα, φτηνιάρικο σκουλήκι να βάλεις τα “Καλά Χριστούγεννα’’ εκεί που ξέρεις. Εύχομαι να είναι τα τελευταία μας».

Μα το ρεφρέν επιμένει:

The boys of the NYPD choir still singing Galway Bay and the bells were ringing out for Christmas day.

Στο πιο χαμηλό του σημείο το τραγούδι παραδέχεται σπαρακτικά: «Θα μπορούσα να έχω γίνει κάποιος σημαντικός», «Ολοι θα το μπορούσαν. Εκλεψες τα όνειρά μου όταν σε συνάντησα». Για να ανέβει τελικά σε αυτή την όμορφη ανηφόρα που μόνο η ειλικρίνεια μπορεί να σκαρφαλώσει: «Τα κράτησα μαζί μου, αγάπη μου, εδώ μαζί με τα δικά μου. Δεν μπορούσα να τα καταφέρω μόνος μου και έχτισα τα όνειρά μου γύρω από εσένα». Καταλήγοντας ενάντια σε όλους και σε όλα σε ένα μήνυμα σκληρής αγάπης και δύσκολα κατακτημένης αισιοδοξίας. Με τη χαμογελαστή μελωδία και το ρεφρέν να επιβεβαιώνουν μια τελευταία φορά:

Η χορωδία της αστυνομίας της Νέας Υόρκης ακόμα τραγουδά το «Galway Bay» και οι καμπάνες ηχούν γιατί σήμερα είναι Χριστούγεννα…

● (Η μετάφραση είναι όσο ελεύθερη θεωρούμε πως χρειαζόταν)