Τι είναι η απλή αναλογική

Ένα άλλο σημαντικό ζήτημα είναι το αντίκρυσμα που έχει η ψήφος μας. Σε προηγούμενο άρθρο είχαμε γράψει αναλυτικά για το πως υπολογίζονται οι έδρες στη Βουλή.

Στο πλαίσιο αυτό ακούμε και για την απλή αναλογική και κατά πόσο αυτή θα είναι καλή και δίκαιη ή όχι. Τι είναι όμως η απλή αναλογική και με ποιο τρόπο εφαρμόζεται;

Ας ρίξουμε λίγο φως!

Η μέθοδος της απλής αναλογικής δεν είναι τίποτε περισσότερο από ένα εκλογικό σύστημα (ή εκλογικός νόμος) σύμφωνα με το οποίο υπολογίζεται η εκπροσώπηση των κομμάτων στη βουλή.

Για την ακρίβεια το εκλογικό σύστημα που ισχύει κάθε φορά είναι αυτό που καθορίζει τις έδρες που λαμβάνουν τα κόμματα ή οι συνασπισμοί κομμάτων που μετέχουν στις εκλογές. Οι υπόλοιπες λεπτομέρειες καθορίζονται από τον ισχύοντα εκλογικό νόμο.

Η απλή αναλογική χοντρικά είναι το σύστημα κατά το οποίο κάθε κόμμα παίρνει σχεδόν ακριβώς όσες έδρες αναλογούν στο ποσοστό που πήρε στις εκλογές. Το σύστημα αυτό είναι η λεγόμενη καθαρή απλή αναλογική.

Το πρόβλημα του συστήματος αυτού είναι ότι είναι πιο δύσκολο να σχηματιστεί κυβέρνηση, καθώς απαιτείται συνεργασία πολλών κομμάτων εκτός αν κάποιο κόμμα καταφέρει να πάρει το 50,1% των ψήφων, που είναι γενικά δύσκολο.

Από την άλλη πλευρά το καλό της απλής αναλογικής είναι ότι τα κόμματα (και άρα οι ψήφοι των πολιτών) εκπροσωπούνται με δίκαιο τρόπο, ειδικότερα όσον αφορά στα μικρότερα κόμματα.

Το σύστημα αυτό είναι πάγιο αίτημα των κομμάτων της αριστεράς.

Ωστόσο, εκτός από την καθαρή μορφή της, υπάρχουν και διάφορες παραλλαγές της απλής αναλογικής. Οι πιο γνωστές από αυτές είναι οι εξής δύο:

Πρόκειται για την πιο γνωστή παραλλαγή της απλής αναλογικής. Στην ουσία με το σύστημα αυτό καθορίζεται ένα ελάχιστο όριο για την είσοδο στη βουλή και συνεπώς στο μοίρασμα των εδρών.

Το όριο αυτό στη χώρα μας βρίσκεται στο 3%. Στην απλή αναλογική με όριο όσα κόμματα δεν ξεπεράσουν αυτό το όριο που ισχύει δε μπορούν να συμμετέχουν στην κατανομή εδρών και άρα δεν μπαίνουν στη βουλή.

Αυτό το σύστημα ισχύει για την εκλογή των ευρωβουλευτών στην Ελλάδα και είναι αυτό που προτείνεται για να ισχύσει από τις επόμενες ή τις μεθεπόμενες βουλευτικές εκλογές.

Η δεύτερη εναλλακτική της απλής αναλογικής είναι η απλή αναλογική ανά περιφέρεια. Σύμφωνα με αυτό το σύστημα, οι έδρες κατανέμονται με βάση το ποσοστό κάθε κόμματος ανά εκλογική περιφέρεια.

Αν και με μια πρώτη ματιά αυτό το εκλογικό σύστημα φαίνεται να μοιάζει πολύ με την καθαρή απλή αναλογική, στην πραγματικότητα η απλή αναλογική ανά περιφέρεια ζημιώνει σημαντικά τα μικρότερα κόμματα.

Στην πραγματικότητα το σύστημα αυτό είναι κάτι μεταξύ της απλής και της ενισχυμένης αναλογικής. Στη χώρα μας ίσχυσε στις βουλευτικές εκλογές του 1989 και του 1990.