Χριστουγεννιάτικο

Γουίλιαμ Μπλέικ, «Προμηνύματα αθωότητας»

Η ημέρα αναβοσβήνει μέσα στην αναίρεσή της. Κάθε συνήθεια υπάρχει για να υπερβαίνει το πραγματικό γεγονός. Επαναλαμβάνεται και μέσα στην τριβή του χρόνου χάνεται, γίνεται αντανακλαστική, τυποποιείται. Το ίδιο το γεγονός προσπερνάει το γεγονός. Ο,τι συμβαίνει με ακρίβεια παύει να μας εκπλήσσει.

Γίνεται μηχανική χειρονομία, σχεδόν χωρογραφία. Συμβαίνει και είναι σαν να μη συνέβη. Οι γιορτές του κόσμου μας δεν έχουν βάθος για να τις υποστηρίξει. Δεν έχουν ρίζες για να μαζέψουν χυμούς, μόνο κλαδιά για να επιβάλουν την έκτασή τους.

Η μέρα των Χριστουγέννων αναβοσβήνει σαν χριστουγεννιάτικο δέντρο. Πλαστική χλωρίδα αμφίβολης λάμψης. Πλαστική αγάπη τυποποιημένης ευχής. Πλαστικός εορτασμός, διαρκώς μεθεόρτιο.

Τα Χριστούγεννα πάντοτε με ενοχλούσαν. Τουλάχιστον από τότε που θυμάμαι τον ενήλικο εαυτό μου (γιατί τι άλλο είναι η ενηλικίωση θα μου πείτε παρά μια διαρκής ενόχληση). Υπήρξε μια γιορτή που πάντοτε κρατούσε την ημερολογιακή της υποχρέωση χωρίς να υπόσχεται τίποτα. Μόνο οι ίδιες και οι ίδιες συνήθειες που κανείς δεν ξέρει από πού ήρθαν και τι θέλουν από εμάς.

Χαρτιά, μποτιλιάρισμα, αμφίβολες γαλοπούλες. Κόκκινο του Αϊ-Βασίλη και κόκκινα μάγουλα της χοληστερίνης. Δήμαρχοι μιας αόρατης Αθήνας που διαρκώς επιδεικνύουν το μέγεθος του εορταστικού τους δέντρου. Αντίστροφη μέτρηση της απογείωσης του τίποτα προς το τίποτα. Χριστιανισμός της φάτνης και σφαγή των νηπίων προσδοκιών.

Μα καθώς διαρκώς ενηλικιώνεσαι και γίνεσαι όλο και πιο πλήρης ηλικίας μαθαίνεις σταδιακά να ενοχλείσαι όλο και λιγότερο. Είναι και αυτό μια απόδειξη ωρίμανσης. Το σήκωμα των ώμων, η αποδοχή, το να παραμερίζεις και να προσπερνάς. Είναι και αυτός ένας τρόπος να σπάει ο χρόνος. Να επιμερίζεται η διαρκής συνέχεια και η ενιαία έκταση να αποκτά επιμέρους τμήματα. Τεμάχια χρόνου, βαλμένα διαδοχικά, να περιγράφουν τα κυκλικά μας έτη.

Και καθώς τα χρόνια περνούν, η σκληρότητα των γιορτών μαλακώνει. Τα Χριστούγεννα γίνονται η εποχή που οι φίλοι γυρίζουν. Από σπουδές και δουλειές, από μακριά και ακόμα μακρύτερα. Εκεί να δεις επιμερισμό. Οι φίλοι που έμαθες να μετράς τις μέρες σου μαζί τους τώρα να γυρνούν αλλαγμένοι.

Και συ να βλέπεις τον χρόνο σου συμπυκνωμένο, τις αλλαγές στα πρόσωπά τους ως μετρονόμο, τις δικές σου αλλαγές στα μάτια τους σαν να πέρασε ο καιρός και σαν όλοι να αλλάξαμε. Σαν ένα κομμάτι της ζωής να σου ξέφυγε. Να σε προσπέρασε και να σε παραμέρισε. Ολα γίνονται γλυκόπικρα. Ακόμα και τα ηλίθια κάστανα στην ηλίθια γαλοπούλα (κανείς δεν ξέρει πώς βρέθηκαν εκεί μέσα).

Είναι που αλλάξαμε. Ο χρόνος δεν μας συμπεριφέρεται πια με την ίδια επιείκεια. Δεν δικαιολογεί τις απουσίες μας, δεν σβήνει τις αστοχίες μας. Καθώς προχωράμε κάθε τι αρχίζει να μετράει, να αποκτάει ξεχωριστό βάρος. Αυτό που κάποτε περιγράφαμε, τώρα μας περιγράφει. Είναι που αλλάζουμε. Εμείς μαζί και οι φίλοι. Που όλο προχωράμε στο βάθος μιας ηλικίας και πια οι γιορτές λειτουργούν ως σηματοδότες. Υπενθυμίζουν και πολλές φορές τρομοκρατούν. Στοιχίζονται δίπλα μας σαν μια ευθεία κεριά σβησμένα.

Και είναι πια που έγινες πατέρας. Και που δεν ορίζεις πια εσύ τον χρόνο. Είναι ο γιος σου που είναι ο χρόνος σου. Και τα Χριστούγεννα μια αφορμή ανάμεσα στις τόσες άλλες. Και κάπου εκεί συναντάς το βάθος. Οχι των Χριστουγέννων φυσικά. Αλλά των πράξεων αυτών με αφορμή τα Χριστούγεννα. Με αφορμή το οτιδήποτε. Των συντεταγμένων σχεδιασμών. Των εμφατικών κινήσεων. Των κοινών προσδοκιών.

Και οι φίλοι σου γυρνάνε. Γονείς και αυτοί. Και είναι σαν να γυρνάτε μαζί και ταυτόχρονα πίσω στην παιδική ηλικία στην οποία συναντηθήκατε για πρώτη φορά.

Γιατί μέσα στον γιο ή την κόρη μας βρίσκουμε την παιδικότητα που χάσαμε μέσα στη δική μας ηλικία. Την αθωότητα που πολλές φορές αρκείται στο ελάχιστο. Την αφέλεια που πολλές φορές είναι αρκετή για να ερμηνεύσει τον κόσμο. Δεν υπάρχουν εδώ μηνύματα ή ευχές. Δεν υπάρχουν εδώ εορτασμοί ή γιορτές. Είναι οι αφορμές μας. Και οι αφορμές μας είμαστε εμείς. Μέσα στον κόκκο της άμμου και μέσα στο λουλούδι.

Μαζί.