49 χρόνια μαζί

Ποτέ δεν ήμουν κομματικοποιημένος. Μια φορά στην σχολή εντάχθηκα σε μια εσωτερική του τμήματος παράταξη, ”λάκισα” πολύ σύντομα μόλις κατάλαβα το πελατειακό – συμφεροντολογικό του πράγματος. Ότι ίσχυε στις υπόλοιπες παρατάξεις έβλεπα σε μικρότερη κλίμακα να συμβαίνει μπροστά μου. Ποτέ δεν ήμουν κομματικοποιημένος, δεν ξέρω αν θεωρούμε πολιτικοποιημένος. Όλοι λίγο πολύ είμαστε πολιτικοποιημένοι εφόσον συμβιώνουμε σε μια ενιαία κοινωνία αποδεχόμενη τους κανόνες της λιγότερο ή περισσότερο.

Είχα να πάω σε πορεία για τα γεγονότα του Πολυτεχνείου από τον καιρό που ζούσα την Αθήνα. Είχαν να μου κάνουν έλεγχο αστυνομικοί σε πορεία για το Πολυτεχνείο από το Νοέμβρη του 1995, ήταν εκείνη η χρονιά που είχαν κάψει την σημαία και το πρωί της επομένης είχε μπει μέσα στο Πολυτεχνείο η αστυνομία μετά την απόφαση της συγκλήτου να άρει το πανεπιστημιακό άσυλο λόγω του κινδύνου να καταστραφεί το πανεπιστημιακό ίδρυμα, τότε με τις 472 προσαγωγές.

Τελικά είμαστε όλοι πολιτικοποιημένοι σκέφτομαι από την στιγμή που αποφασίζουμε να υπάρχουμε με τον τρόπο του ο καθένας, με την όποια παρουσία ή την όποια απουσία.

Φέτος που βρέθηκα στην πορεία πήγα και πάρκαρα την μηχανή μέσα σε μια μεγάλη ομάδα αστυνομικών, δεν έχω να φοβηθώ τίποτα περισσότερο από όσα ζω στην καθημερινότητά μου, όπως όλοι μας, ακόμα και οι ίδιοι αστυνομικοί που μόλις σταμάτησα κοντά τους ήρθαν να μας κάνουν έλεγχο εμένα και τον γιο μου. Έκανε εντύπωση είμαι σίγουρος η επιλογή του χώρου στάθμευσης, ήταν μια πολύ καλή και πολύπλευρη καβάτζα το συγκεκριμένο σημείο. ‘Οταν επιστρέψαμε η ομάδα που μας έλεγξε είχε φύγει, στο σημείο ήταν μια άλλη ομάδα ανθρώπων, άγνωστης ταυτότητας με ένα απλό πέρασμα…. . Ανέφερα δυο γραμμές πιο πάνω, το σημείο, ήταν πολύπλευρη καβάτζα.

Στα της πορείας όμως. Η πορεία και κάθε πορεία είναι η κοινωνία μας, είναι εμείς, είμαστε εμείς. Με όποια ομάδα, συνδικάτο, συλλογικότητα κόμμα ή μεμονωμένοι και αν παραβρεθούμε, είμαστε εμείς, υπάρχουμε και δηλώνουμε με την παρουσία μας αυτή την φορά. Νομίζω ότι ήταν μια πορεία πολύ ουσιαστική λόγω των ημερών που ζούμε, ήταν απόλυτα ειρηνική με την απογοήτευση και τον θυμό να υπάρχει σε κοινωνικά και ανθρώπινα πλαίσια. Δεν θα μείνω στα επεισόδια που έγιναν μετά, όλα τα επεισόδια τα θεωρώ προβοκάτσια και ενέργεια αντιπερισπασμού απ’ το ουσιαστικό του νοήματος μιας πορείας. Βαθιά πεποίθηση μου είναι ότι για όλα τα επεισόδια την ευθύνη την έχει το κράτος και η κυβέρνηση. Απλά πράγματα, ΕΙΝΑΙ ΚΡΑΤΟΣ και ΕΙΝΑΙ ΚΥΒΕΡΝΗΣΗ γνωρίζουν τα πάντα, αλλά τα πάντα. Κυρίως μπορούν να κάνουν τα πάντα, το χειρότερο και το καλύτερο ή μπορεί να αποτρέψουν το χειρότερο ή το καλύτερο.

Το θέμα είναι πως θα ενεργούμε στην καθημερινότητά μας ως άνθρωποι με αλληλεγγύη προς κάθε τι ανθρώπινο. Όταν επιστρέφαμε αντίθετα από την ροή της πορείας, βλέπαμε το πλήθος που δεν είχε ολοκληρώσει ακόμα, διαβάζαμε τα μηνύματα από τα διάφορα πανό και κουβεντιάζαμε. Είναι και εκείνη η ησυχία ανάμεσα στα μπλοκ και στο τέλος, μέχρι να ανοίξουν οι δρόμοι, εκείνη η ησυχία που δεν υπάρχει ποτέ στους δρόμους του κέντρου, ούτε το πιο βαθύ ξημέρωμα. 

Περπατούσαμε διαβάζαμε τα μηνύματα από τα διάφορα πανό και κουβεντιάζαμε. Πώς όμως να επιχειρηματολογήσεις σε έναν έφηβο; Σκέφτομαι τώρα. 

Εκείνες τις στιγμές έπιανα το μυαλό μου να στροφάρει με χίλια για επιχειρήματα και σκέψεις, σε εγρήγορση μην γίνουν επεισόδια, περπατούσαμε στο πεζοδρόμιο ανάμεσα στους ανθρώπους που δεν είχαν τελείωσει ακόμα την πορεία και τα ΜΑΤ που συνόδευαν την πορεία. 

Πολλές φορές το καλύτερο είναι η σιωπή. Η σιωπή αφαιρεί την πίεση, κατευνάζει το όλο, παρέχει ασφάλεια, είχαμε και σιωπές μέχρι το επόμενο κύμα συζήτησης. Είναι κι ο ρόλος που δεν βοηθά, είναι η σχέση που προϋπάρχει. Παιδί, γονιός, γονιός, παιδί. Πρέπει να καταρριφθεί το πρότυπο, γονιός που καθ-ορίζει για πολλά χρόνια από την δημιουργία μέχρι τον απογαλακτισμό και την συνέχεια, σαν να πρέπει να γίνει ένα διαζύγιο για να σωθεί ο γάμος. Πώς να επιχειρηματολογήσεις σε ένα έφηβο όταν πολλά από όσα ακούς, τα πιστεύεις; Όμως τα δικά σου (μου) ενήλικα κομμάτια είναι περισσότερο συμφιλιωμένα, περισσότερο μουδιασμένα από τα εφηβικά, απά τα νεανικά. Ξέρεις καλά ότι το άγριο άτι της εφηβείας θέλει δρόμο να τρέξει, το άγριο θεριό της νιότης δεν μασάει από περιορισμούς, ξέρεις όμως ότι χρειάζεται εφόδια για να κρίνει, για λειάνει τα πράγματα.   

Δεν υπάρχουν απαντήσεις που θα φέρουν λύσεις ή αποτέλεσμα στο εδώ και τώρα, υπάρχουν στιγμές, πολλές στιγμές που μπορούν να δωθούν ερεθίσματα για το εδώ και τώρα που θα μας πάει στο εκεί και ύστερα. Σκέφτομαι τον Γκάντι, τον Κοροβέση, τον Μίσσιο, τον Θεοδωράκη.

Δεν με κουράζει η επέτειος του Πολυτεχνείου, με κουράζει που ως πλειοψηφία ανεχόμαστε για πολλές δεκαετίες τον φόβο να ζήσουμε το διαφορετικό. Σαν η περιουσία μας, τα δικαιωματά μας, η ελευθερία μας, η ζωή μας τελικά να προστατεύεται με ένα ”Μητσοτάκη γαμιέσαι”, ενώ αυτό δεν ισχύει. Με τον όρο γαμιέσαι εννοείται η μπινιά, δηλαδή η ύπουλη ενέργεια έναντι των περισσοτέρων, η ενέργεια του μπινέ, τσατσιά, πουστιά (με την έννοια της μπαγαποντιάς), όπως αναφέρετε ο όρος στα λεξικά. Ο Μητσοτάκης κάνει μια δουλειά και την κάνει ”καλά”.

Αν θέλουμε να τα βάλουμε με κάποιον ας τα βάλουμε με αυτούς απ’ το περιβάλλον μας που έφεραν τον Μητσοτάκη και κάθε Μητσοτάκη στη θέση αυτή. Για πήγαινε να πεις στον γονιό σου ”γαμιέσαι εσύ που ψήφισες Μητσοτάκη”, για πες το στον συνάδερφό σου, στον κολλητό σου, στο αφεντικό σου, στην σχέση σου, στο γείτονα που συναντιέστε στο ασανσέρ ή στο κάδο για τα σκουπίδια. Όχι μια φορά αλλά κάθε μέρα, εκεί είναι η ουσίας της αντίρρησης, της αντίστασης, εκεί είναι ο δρόμος της σύγκρουσης της ουσιαστικής. Το έχω ξαναπεί το ”Μητσοτάκη γαμιέσαι” είναι ψεκάστε σκουπίστε τελειώσατε, ενώ το μόνο που τελειώνει είμαστε εμείς τελικά. 

Την μοναξιά φοβόμαστε οι άνθρωποι για αυτό δεν αντιδράμε ουσιαστικά, την μοναξιά που φτιάχνουμε μέσα στο κεφάλι μας, στο μυαλό μας. Το κάνουμε πράξη στη καθημερινότητα μας, αυτό που προανέφερα με τους δικούς; Όχι αυτό ενέχει φόβο απόρριψης και μοναξιάς.

Πως ξεκίνησα το κείμενο και πως πήγε. Από τα γεγονότα του ’73 στο Πολυτεχνείο και τα κοινά μας χρόνια, στην φετινή πορεία, στην κουβέντα με έναν έφηβο και στον φόβο της μοναξιάς όταν πεις τη γνώμη σου στο στενό κύκλο σου τελικά.

Η πορεία του κειμένου. Αυτό μου θύμισε τη ατάκα ενός αστυνομικού όταν τελείωσε ο έλεγχος μας προχθές. Με ρώτησαν αν δεν φοβάμαι στο σημείο που αφήνω την μηχανή, τους ρώτησα τι λέει η δική τους εμπειρία από επεισόδια και πορείες. Τότε ειπώθηκε η ατάκα: ”ανάλογα την πορεία της πορείας”. 

Δεν ξέρω τι σημαίνει και αν σημαίνει κάτι για εμένα ότι έχω την ίδια ηλικία με το Πολυτεχνείο και τα γεγονότα που έγιναν τότε. Μπορεί και τίποτα, η πορεία όμως συνεχίζεται, οι πορείες όμως συνεχίζονται και συμμετέχουμε εμείς οι άνθρωποι που μπορούμε να καθορίσουμε την πορεία τους…. .