Καλά Χουντούγεννα στο οικογενειακό τραπέζι

Καταρχάς, ήταν μούλικο. Λένε, βέβαια, πως ήταν άμεσος συγγενής Του, πάντως επίσημα δεν τον αναγνώρισε ποτές. Κάτι πάνω στον σταυρό τού ψιθύρισε, κι αυτό μετά από παρακάλια, μη φανταστείς, αλλά κανείς δεν ξέρει τι. Αν πήρε παράδειγμα από την Κλυταιμνήστρα και το πώς μίλαγε στην κόρη της την Ηλέκτρα, κάνα «ψόφα» θα του είπε κι Αυτός. Στα ανθρώπινα κιτάπια, πάντως, αμάν και τι έκαναν να πείσουν τον δόλιο τον Ιωσήφ να δηλώσει πως δικός του γιος είναι. Βλέπεις, μοναχά αρραβωνιασμένος ήτανε με τη Μαρία, και του ήρθε γκαστρωμένη. Η μάνα της την έκανε στα πενήντα της κι εκείνη έμεινε έγκυος πριν καλά καλά την αγγίξει; Αυτά αναρωτιόταν σαν έμαθε τα νέα και με τα χίλια δίκια του.

Πόσα και πόσα δεν του ’χαν τάξει για να την πάρει: πως είναι νέα και παρθένος (καλά, Παρθένος έμεινε ώς το τέλος – αλλά αυτά ας τα βρει μεταξύ τους το ζευγάρι, δεν θα μπούμε εμείς ανάμεσά τους 2.025 χρόνια μετά…), πως είναι από καλή γενιά κι από μεγάλο σόι, πως είναι υποχρεωτικιά και λιγόλογη, πως μαγειρεύει υπέροχα το μπρίσκετ (σ.σ. μια αηδία είναι αυτή εβραϊκιά – κοινώς κρέας με λίπος από το στήθος μοσχαριού, κάτι που δεν θα βρεις στην Ελλάδα, καθώς τα δικά μας μοσχάρια δεν έχουν, σου λέει, ενδομυϊκό λίπος στο στήθος τους – τρέχα γύρευε!), πως είναι μοναχοκόρη και με γέρους γονείς, άρα θα τους κληρονομήσει και γρήγορα μάλιστα, και πως, τέλος πάντων, κάπως θα βοηθηθεί κι ο ίδιος, που τόσο καιρό παλεύει μοναχός του στη Ναζαρέτ κι ένα υποκατάστημα επίπλων (χειροποίητων, παρακαλώ) στην Καπερναούμ, άντε στην Κανά έστω, δεν είχε κατορθώσει ν’ ανοίξει.

Το καλοσκέφτηκε, το αποφάσισε, την αρραβωνιάστηκε. Ηταν κι όμορφο κορτσούδι το Μαράκι. Δεν ήταν κακός ο Ιωσήφ – κάπως γέρος για την εποχή, αλλά δουλευταράς και ήσυχος. Ταιριάξανε. Χατίρι δεν τη χάλαγε: Ξεχωριστά δωμάτια; Ξεχωριστά. Σεξ μετά τον γάμο; Μετά. Καινούργιο τσεμπέρι; Μωρέ ένα τού ζήταγε, τρία της πήγαινε. Και περίμενε… πότε θ’ αποφάσιζε να παντρευτούν, να φτιάξει κι αυτός τη φαμίλια και την ταμπέλα: «Τώρα και στην Καπερναούμ!». Μωρέ, σαν να την έβλεπε μπροστά του! Αστραφταν τα ματάκια του σαν το σκεφτόταν! Αλλά, αντί για την ταμπέλα, είδε το κορίτσι του με παιδί… από ποιον παρακαλώ; Απ’ τον κρίνο!

Ηρεμος ήρεμος, αλλά δυο λογάκια της τα ’πε: «Τί τοῦτο ἐποίησας, Μαριάμ; Τὴν ψυχὴν μου ἐταπείνωσας,

καὶ ἐπελάθου τοῦ Θεοῦ σου. Τίς ἐξαπάτησέν σε; Τίς ἐμόλυνε τὴν παρθενίαν σου; Ἰδοὺ ἐγὼ κατεγέλασμαι ἐνώπιον υἱῶν Ἰσραήλ». Μούτρα δεν είχε να πάει στον Ναό. Θα ’χανε και την πελατεία του! Ασε που θα γινόταν περίγελος του Ισραήλ – με τα μπανανόφλουδα θα τον έπαιρναν στο κατόπι οι πιτσιρικάδες. Μωρέ ν’ ανοίξει η γη να τον καταπιεί ήτανε!

Η Μαρία πάλι, μούγκα. Εβαλε τον Γαβρίλη να καθαρίσει – α, όλα κι όλα: εμ την έμπλεξε στα καλά της καθουμένης, εμ ας τα διορθώσει. Ενα δίκιο τής το δίνω… Κι εκεί που ήταν έτοιμος ο Γιόζεφ να «λάθρᾳ ἀπολῦσαι αὐτήν», να τη χωρίσει στα κρυφά δηλαδή, ακούει πως θα γεννήσει γιο που «θα σώσει τον λαό του από τις αμαρτίες του». Εκεί πια ήτανε που ήτανε στραβό το κλήμα, το ’φαγε κι ο γάιδαρος! Χθεσινός ήταν ο Ιωσήφ να πιστέψει τέτοιες μπούρδες; Δεν τη θέλω/Θα την πάρεις!/Αλλα λόγια λέτε, βρε παιδιά – φώναζε. Αλλά ο Αγγελος ανένδοτος. Το και το – «έτσι θα γένει, γιατί έτσι το αποφάσισε ο Μεγάλος», του είπε, κι ο Ιωσήφ λούφαξε. Εδώ ολόκληρη χώρα και έχει γίνει έρμαιο της μαφίας των Μητσοταρχαίων (κάτι αρχαίοι είναι αυτοί, δεν τους ξέρεις – τους ήξερε όμως ο Ιωσήφ, ένεκα ελεύθερος επαγγελματίας), ο ίδιος θα τα έβαζε με τον Μεγάλο;

Τα υπόλοιπα είναι γνωστά. Κάτι φάτνες, κάτι βόδια, κάτι Μάγοι – δεν άργησε να γίνει το κακό. Κι από τότε, το ’χουμε κάνει κι εμείς κτήμα μας: και τη γυναίκα να σου απαυτώνουν, εσύ μούγκα. Στη φάτνη σου κι ευχαριστώ να λες. Καλά Χουντούγεννα!

«Bαρεθήκαμε να παίζουμε άμυνα. Βαρεθήκαμε τα άθλια, οικογενειακά, ρατσιστικά γαμοτραπέζια» έλεγε ο Χριστόφορος Ζαραλίκος σε μια από τις πάντα εξαιρετικές παραστάσεις του. Μέσα σε λίγα δευτερόλεπτα ένας stand up κωμικός κατάφερνε να συνοψίσει όλες τις παθογένειες της «αγίας ελληνικής οικογένειας» που σε κάθε γιορτινή συνάντηση ανέχεται τα σχόλια των πιο ρατσιστικών, ακροδεξιών και ομοφοβικών μελών της στο όνομα του «πνεύματος των εορτών» – το οποίο στην πραγματικότητα αναπαράγει τις πατριαρχικές σχέσεις εξουσίας μιας ολόκληρης κοινωνίας.

Αυτό όμως που στην Ελλάδα ανήκει ακόμη στη σφαίρα του stand up comedy, στις ΗΠΑ αποτελεί τα τελευταία χρόνια βασικό θέμα ανάλυσης από τα μεγαλύτερα μέσα ενημέρωσης της χώρας. Καθώς η πολιτική πόλωση κλιμακώνεται διαρκώς ήδη από την πρώτη εκλογή Τραμπ, δεκάδες αναλυτές, ινφλουένσερς και ψυχολόγοι παρουσιάζουν κάθε χρόνο συμβουλές επιβίωσης για τις ημέρες των γιορτών – μια περίοδος που ξεκινά «χαλαρά» την Ημέρα των Ευχαριστιών και μέχρι τα Χριστούγεννα θυμίζει τη μάχη του Γκέτισμπεργκ μεταξύ Βορείων και Νοτίων.

Σύμφωνα με έρευνες, η Αμερική είναι πλέον διχασμένη ακόμη και για το αν θα πρέπει να γίνονται, ή όχι, πολιτικές συζητήσεις στα οικογενειακά τραπέζια με τα ποσοστά να κυμαίνονται πολύ κοντά στο 50%.

Η ένταση κλιμακώνεται καθώς η λεγόμενη Generation Z (χονδρικά οι κάτω των 30) ανατρέπει βεβαιότητες δεκαετιών: προτιμά τον σοσιαλισμό έναντι του καπιταλισμού, έχει θετική εικόνα για τον κομμουνισμό σε ποσοστό που ξεπερνά το 30% και στηρίζει ανοιχτά τους Παλαιστίνιους απέναντι στους Ισραηλινούς (φτάνοντας, σύμφωνα με ορισμένες έρευνες, να προτιμά τη Χαμάς από τον Νετανιάχου).

Οπως ήταν αναμενόμενο, υπό αυτές τις αρνητικές για το status quo συνθήκες, τα κυρίαρχα ΜΜΕ προέτρεπαν τους αναγνώστες τους να απέχουν από κάθε πολιτική αντιπαράθεση – καταπίνοντας την αξιοπρέπειά τους μαζί με μεγάλες μπουκιές γαλοπούλας. Φέτος όμως άρχισαν να κάνουν την εμφάνισή τους και άρθρα που προσφέρουν συμβουλές είτε για το πώς να κάνεις τη συζήτηση χωρίς να διαλύσεις την οικογένειά σου ή για το πώς να κυριαρχήσεις στη σύγκρουση. Στην πρώτη κατηγορία, το περιοδικό Forbes, προτείνει μεταξύ άλλων να «ακούσεις τα επιχειρήματα» του συνομιλητή σου και να προτάξεις τις «κοινές αξίες» που μοιράζεσαι μαζί του πριν αρχίσεις να αναλύεις τις θέσεις σου. Στόχος, κατά τα λεγόμενα του συντάκτη, είναι να μην κάψεις από την πρώτη στιγμή κάθε γέφυρα επικοινωνίας, γεγονός που θα ενεργοποιήσει τα αμυντικά ανακλαστικά του «αντιπάλου».

Πολύ πιο σοβαρή και συγκροτημένη η Αμερικανική Ενωση για τις Πολιτικές Ελευθερίες (ACLU) παρουσίασε προ ημερών έναν «Οδηγό Εορταστικών Συζητήσεων» με τα θέματα που οφείλεις να θίξεις στο γιορτινό τραπέζι αλλά και πώς να κερδίσεις τη μάχη των επιχειρημάτων. Ανάμεσα σε άλλα αναφέρεται στην παραβίαση της Πρώτης Τροπολογίας του αμερικανικού Συντάγματος με τις διώξεις φοιτητών που άσκησαν κριτική στο Ισραήλ, την παράνομη ανάπτυξη στρατιωτικών δυνάμεων του Πενταγώνου στο εσωτερικό των ΗΠΑ, την ανεξέλεγκτη δράση της υπηρεσίας μετανάστευσης (ICE), την καταπάτηση των δικαιωμάτων μεταναστών και τρανς ατόμων κ.ά. «Δεν είμαστε εδώ για να σου πούμε τι θα αισθάνεσαι και πώς θα εκφράσεις τις σκέψεις σου, αλλά να προσφέρουμε έναν οδηγό για όσους δεν ξέρουν από πού να ξεκινήσουν» σημειώνουν οι συντάκτες του κειμένου εξηγώντας εμμέσως πλην σαφώς ότι η οικογενειακή γαλήνη δεν μπορεί να είναι το ζητούμενο όταν ο κόσμος καταρρέει γύρω μας.

Η ACLU, βέβαια, μπορεί να προσφέρει πολύτιμες συμβουλές σε επίπεδο τακτικής αλλά αποφεύγει τα μεγάλα ζητήματα στρατηγικής – ποια είναι δηλαδή η γενικότερη στάση σου απέναντι σε ένα αντιδραστικό μέλος της οικογένειας το οποίο δεν θα καταφέρεις ποτέ να μεταπείσεις. «Αν δυο χρόνια αφανισμού [των Παλαιστινίων] δεν έχουν αποδείξει στους αγαπημένους σου ότι δεν πρέπει να στηρίζουν το Ισραήλ ενώ πραγματοποιεί εθνοκάθαρση, δεν υπάρχει τίποτα που θα τους αλλάξει τη γνώμη κατά τη διάρκεια ενός δείπνου» έγραφε πρόσφατα στο Τhe Intercept η Νατάσα Λέναρντ, καθηγήτρια Δημοσιογραφίας στο New School for Social Research. Παρ’ όλα αυτά ο τίτλος του κειμένου της ήταν «Συνέχισε να μιλάς για τη Γάζα στο τραπέζι των Ευχαριστιών» και η ίδια εξηγούσε ότι η διαρκής παραβίαση της «υποτιθέμενης εκεχειρίας» από το Ισραήλ δεν μας επιτρέπει να «θάψουμε το τσεκούρι του πολέμου» στο γιορτινό τραπέζι.

Ισως τελικά την απάντηση να είχε δώσει από το 1984 το συγκρότημα Specials με τους στίχους του τραγουδιού Racist Friend: «Αν έχεις ένα ρατσιστή φίλο/ ήρθε η στιγμή γι’ αυτή τη φιλία να τερματιστεί/ και ας είναι η αδερφή σου/ ας είναι ο αδερφός σου/ ή ξάδερφος, ο θείος ή ο εραστής σου».

Η θρυλική παράσταση του Χριστόφορου Ζαραλίκου σε κείμενα του ίδιου και του Πιτσιρίκου κυκλοφορεί δωρεάν στο YouTube. με εθελοντική οικονομική συνεισφορά.