Το μυστήριο με αρχαίες μούμιες εργατών που «πάγωσαν» στον χρόνο – Ο τρόμος του θανάτου αποτυπωμένος στα λείψανα

Πιο κοντά από κάθε άλλη φορά είναι οι αρχαιολόγοι στο να αποκαλύψουν το μυστήριο με το αρχαίο αλατωρυχείο που κατέρρευσε, όπου τα λείψανα των εργατών του, έχουν βρεθεί διατηρημένα σε ανατριχιαστικές στάσεις, με έκδηλο και φοβερά αποτυπωμένο τον τρόμο και τον φόβο του επικείμενου θανάτου τους στα λείψανα.

Οι αλατωρύχοι, ορισμένοι από τους οποίους φαίνεται ότι «πάγωσαν» την στιγμή που ούρλιαζαν όντας αντιμέτωποι με τον θάνατο, θάφτηκαν ζωντανοί στο ορυχείο, πριν από χιλιάδες χρόνια. Οι περισσότεροι από αυτούς, χρονολογούνται στη Δυναστεία των Αχαιμενιδών (550 – 330 π.Χ.), την πρώτη αυτοκρατορία του σημερινού Ιράν.

Μια πρωτοποριακή μελέτη, υποδηλώνει ότι η ιστορία του αλατωρυχείου είναι πολύ παλαιότερη χρονικά – ίσως και πάνω από 4.000 χρόνια νωρίτερα. Στηρίζεται στο ότι ανακαλύφηκαν νέοι οικισμοί σε κοντινή περιοχή!

Έως σήμερα, έχουν ανασκαφεί οκτώ μουμιοποιημένοι, αλατωρύχοι, οι περισσότεροι από τους οποίους έζησαν στην περίοδο της αυτοκρατορίας των Αχαιμενιδών, μια περίοδο κατά την οποία η αχανής περσική αυτοκρατορία εκτεινόταν από την Αίγυπτο στα δυτικά, έως την κοιλάδα του Ινδού ποταμού στα ανατολικά.

Σύμφωνα με μια νέα έρευνα που δημοσιεύτηκε στο Journal of World Prehistory, τα ορυχεία εγκαταλείφθηκαν ύστερα από μια καταστροφική κατάρρευση, γύρω στο 405 – 380 π.Χ., η οποία στοίχησε τη ζωή σε τρεις εργάτες.

Για σχεδόν 200 χρόνια, οι εργασίες είχαν ανασταλεί. Η κατάρρευση έδωσε στους αρχαιολόγους τα εξαιρετικά καλά διατηρημένα λείψανα των εργατών, σχεδόν μια πλήρη, σχεδόν ιατροδικαστική, ανθρωπολογική εικόνα της αρχαίας δραστηριότητας στην περιοχή.

Η πιο πρόσφατη αποκάλυψη έρχεται μαζί με αρκετά, εξαιρετικά ευρήματα από τα αλατωρυχεία στο Τσεχραμπάντ, στο βορειοδυτικό Ιράν και περιλαμβάνει την ανακάλυψη ενός μουμιοποιημένου προβάτου, η οποία έγινε το 2021.

Το DNA του προβάτου, ηλικίας 1.600 ετών, ήταν τόσο καλά διατηρημένο ώστε οι ερευνητές κατάφεραν να εντοπίσουν την ακολουθία ολόκληρου του γονιδιώματος, ανοίγοντας μια άνευ προηγουμένου πύλη στο παρελθόν.

Όπως εξηγεί η Δρ. Lena Öhrström, παλαιοπαθολόγος στην ομάδα μελέτης μουμιών του Πανεπιστημίου της Ζυρίχης, η διαδικασία της μουμιοποίησης των εργατών οφείλεται στο αλάτι.

«Οι υγροσκοπικές ιδιότητες του άλατος», εξηγεί «αφυδάτωσαν τα σώματα, ανέστειλαν την ανάπτυξη βακτηρίων, αποτρέποντας την αποσύνθεση». Με άλλα λόγια, το αλάτι, το οποίο σκότωσε τους εργάτες, είναι που μουμιοποίησε φυσικά (πάστωσε) τα σώματά τους, αφήνοντάς τα άθικτα στο πέρασμα των χιλιετιών.

Παρά τις αξιοσημείωτες ανακαλύψεις, η αναδρομή πιο πίσω στον χρόνο ήταν ακόμη πιο δύσκολη. Ενώ οι πρόσφατες ανασκαφές, έχουν αποκαλύψει οικισμούς κοντά στο Τσεχραμπάντ, οι οποίοι ανάγονται στη Χαλκολιθική Εποχή ή την Εποχή του Χαλκού (5.000 – 4.000 π.Χ.), ακόμη και στην Εποχή του Λίθου, σε μια περιοχή με το όνομα Kheyr Tappeh, δεν υπάρχουν αρκετά στοιχεία που ν’ αποδεικνύουν ότι οι κοινότητες αυτές εξόρυσσαν αλάτι.

Αρχαιολόγοι, όπως ο Ιρανός Hamed Zifar, από το αρχαιολογικό μουσείο Zolfaghari, εικάζουν ότι οι πρώιμες τεχνικές εξόρυξης άλατος μπορεί να έχουν χαθεί στον χρόνο, ή ότι μπορεί αυτοί οι αρχαίοι λαοί να μην είχαν οργανωμένους τρόπους αποτελεσματικής εκμετάλλευσης των αποθεμάτων άλατος, σύμφωνα με την Daily Mail.

Ευτυχώς, η πιο πρόσφατη ιστορία αποκαλύφθηκε ευκολότερα. Η πρώτη «παστή» μούμια (αλατωρύχος 1) ανακαλύφθηκε τον χειμώνα του 1993. Ήταν μια ανακάλυψη που προκάλεσε την έκπληξη των ερευνητών, λόγω της εξαιρετικής της διατήρησης.

Το κομμένο κεφάλι του Άνδρα 1, είναι καλυμμένο με άσπρα μαλλιά, έχει γενειάδα και ένα χρυσό σκουλαρίκι στο δεξιό του αυτί. Με βάση την ραδιοχρονολόγηση με άνθρακα, ο άνδρας έζησε στην πρώιμη εποχή της Δυναστείας των Σασσανιδών (220 – 390 μ.Χ.).

Η περίοδος αυτή σημάδεψε το τελευταίο στάδιο της προ – Ισλαμικής, Περσικής αυτοκρατορίας και η ανακάλυψη του κεφαλιού του Άνδρα 1, οδήγησε στην αποκάλυψη ότι, εκείνη την εποχή υπήρχε μια οργανωμένη επιχείρηση εξόρυξης αλατιού, υπό την επίβλεψη της ίδιας της αυτοκρατορίας.

Περαιτέρω στοιχεία στα αλατωρυχεία, περιλαμβάνουν σημάδια από εργαλεία στους πέτρινους τοίχους, τα οποία δείχνουν ότι πρόκειται για σφήνες και σκεπάρνια της περιόδου της αυτοκρατορίας των Σασσανιδών.

Οι αρχαιολόγοι, κοντά στο σημείο έχουν ανακαλύψει στάβλους για γαϊδούρια, οι οποίοι υποδηλώνουν την μεταφορά του αλατιού σε σάκους και καλάθια – στοιχείο ενδεικτικό της έκτασης της επιχειρηματικής δραστηριότητας. Ενδιαφέρον είναι ότι δεν έχει καταγραφεί περαιτέρω δραστηριότητα στο σημείο, μετά το τέλος της εξόρυξης άλατος την περίοδο των Σασσανιδών, τον 6ο αιώνα μ.Χ.

Μια από τις πιο ξεχωριστές μορφές των αρχαίων αλατωρυχείων, είναι ο Άνδρας 4, ένας έφηβος εργάτης που βρήκε τραγικό τέλος με την κατάρρευση των ορυχείων της Αχαιμενιδικής Αυτοκρατορίας, γύρω στο 400 π.Χ. Η σορός του που ανακαλύφθηκε το 2004, είναι διατηρημένη σε άριστη κατάσταση. Το αγόρι έχει παγώσει από τον τρόμο και προσπαθώντας να προφυλάξει τον εαυτό του από την καταστροφή.

Ο νεαρός ήταν ντυμένος με μάλλινο παντελόνι, καφτάνι, δερμάτινα παπούτσια και γούνινη κάπα. Επίσης, ο αλατοποιημένος Άνδρας 4, φορούσε σκουλαρίκια και στα δύο αυτιά, ενώ κοντά του υπήρχαν δύο κεραμικά αγγεία, ένα μαχαίρι και άλλα προσωπικά είδη, σύμφωνα με τη NY Post.

Η ανακάλυψη του αλατοποιημένου Άνδρα 4, εκτός από το ότι παρείχε μια πολύ χαρακτηριστική εικόνα για τις ανασκαφές στο Τσεχραμπάντ, ήταν η αφορμή για την ανανέωση του ενδιαφέροντος και τη χρηματοδότηση περαιτέρω έρευνας στο σημείο.

Το καλά διατηρημένο σώμα, αποκάλυψε ακόμη μερικά μυστικά: ανάλυση των ευρημάτων με ισότοπα άνθρακα, υποδηλώνει ότι, ο άνθρωπος δεν ήταν από την περιοχή. Η διατροφή του ήταν εντελώς διαφορετική από εκείνη των ντόπιων.

Ο «άγνωστος» πιθανώς προέρχεται από κάποιο μακρινό σημείο, υποδηλώντας ότι οι αλυκές στο Τσεχραμπάντ ήταν μέρος μιας εξελιγμένης, ίσως αυτοκρατορικής επιχείρησης εξόρυξης άλατος που έφτασε πολύ πιο πέρα από τα όρια της περιοχής.

Οι περιορισμοί των υλικών ευρημάτων αναδεικνύονται από την απουσία ιστορικών καταγραφών που θα επιβεβαίωναν την ύπαρξη συστημάτων εξόρυξης άλατος.

«Δυστυχώς, οι γραπτές πηγές που αφορούν την εκμετάλλευση του αλατιού στο βορειοδυτικό Ιράν είναι ελάχιστες για τη συγκεκριμένη περίοδο, ενώ δεν υπάρχουν καθόλου πηγές για τις αυτοκρατορίες των Αχαιμενιδών και των Σασσανιδών», σημειώνουν οι ερευνητές.