Ο street artist Sonke μας μιλάει για το γκραφίτι στην νέα Αθήνα του «εξευγενισμού»

Ο Sonke γεννήθηκε το 1984 στην Αθήνα.Τα έργα του υπάρχουν στις περισσότερες ευρωπαϊκές πόλεις στον δρόμο αλλά και στις gallery.Έχει πραγματοποιήσει μέχρι σήμερα 16 ατομικές εκθέσεις στην Ελλάδα την Κύπρο και Ανά τον κόσµo. Εχει μόνιμη αποκλειστική συνεργασία µε τις γκαλερί Kapopoulosfinearts και Theartdose Gallery για την Ελλάδα και την Κύπρο και για το Παρίσι µε τις γκαλερι Sakura gallery ,La botica και για τη Βενετία µε τις γκαλερί Bellair fine arts.Τα έργα του βρίσκονται σε ιδιωτικές συλλογές αλλά και σε µουσεία street art (Amsterdam-N.Y). Είναι ο πρώτος Έλληνας street artist που έχει συμμετάσχει και πουλήσει έργα του σε δημοπρασίες του οίκου Bonhams.Κρατάει την καλλιτεχνική του περσόνα µυστική και δεν εμφανίζεται ποτέ

«Έχω φτιάξει µία κρυφή καλλιτεχνική περσόνα και αυτό µε απελευθερώνει .Έτσι ζωγραφίζω απερίσπαστα χωρίς να εμπλέκομαι στο εμπόριο Και τις δημόσιες σχέσεις και μακρυά από ό,τι έχει να κάνει µε διασημότητα- αναγνωρισιμότητα κλπ. Ότι έχω να πω το λέω μέσα από τα έργα στο δρόμο από εκεί επικοινωνώ µε τον κόσµο.Κατά τα άλλα Πέρα από τη ζωγραφική περσόνα, έχω µία βαρετή συμβατική ζωή Ενός λούµπεν Βαλκανιοευρωπαιου»

Μιλήσαμε λοιπόν με τον Sonke για την τέχνη του γκραφίτι, την Αθήνα που «εξευγενίζεται» και το μέλλον της τέχνης σε αυτό το πλαίσιο.

–Που έμαθες να ζωγραφίζεις πως δημιούργησες το δικό σου στυλ και πως αποφάσισες να «πολεμήσεις» το γκρίζο της πόλης

Πήγα στη σχολή Εφαρμοσμένων και καλών τεχνών του σκιτσογράφου Ʃπύρου Ορνεράκη.Εκεί έμαθα κάποιες τεχνικές ζωγραφικής και εικονογράφησης αλλά ποτέ δεν έμαθα να ζωγραφίζω ακαδηµαϊκά.Μου άρεσε παρά πολύ η γελοιογραφία το κόµικ και η εικονογράφηση για παιδιά.Είχα την τύχη τότε να έχω δασκάλους τους πιο καλούς σκιτσογράφους και καλλιτέχνες εκείνη της εποχής.

Ποτέ δεν έμαθα να ζωγραφίζω παρόλο που έμαθα τα υλικά ,αλλά από την επαφή μαζί τους εμπνεύστηκα και βρήκα τον δρόμο μου καλλιτεχνικά. Αυτό που λες δικό µου στυλ είναι ένα μείγμα κάποιων εικόνων που είδα και μου εντυπώθηκαν από προγενέστερους καλλιτέχνες του δρόµου και εικονογράφους στην Ελλάδα και το Παρίσι.Η πιο μεγάλη µου επιρροή είναι αυτή η εικονογράφος από την Γαλλία. Με το πέρασμα των χρόνων έχω «αποκωδικοποιήσει»µέσα από τις Ζωγραφιές το υποσυνείδητο µου και έχω καταλήξει ότι εν τέλει αυτό το στυλ ζωγραφικής είναι ένα συνονθύλευμα «κλεψίµατος» από πολλούς διαφορετικούς καλλιτέχνες .Κλέψιμο άλλες φορές συνειδητά και άλλες ασυνείδητα.Το γράφω αυτό δημόσια για να µη φοβούνται οι καλλιτέχνες να κλέβουν πολλά µικρά στοιχεία από άλλους και να συνθέτουν µια δική τους προσωπική καλλιτεχνική ταυτότητα που είναι και το μεγάλο ζητούμενο στην τέχνη και τη ζωγραφική. Αν κάτι είναι αντιγραφή κλοπή η απομίμηση φαίνεται αμέσως.

Πολύ ποιητικό ρε Τσαγκ. Το να πολεμήσεις το γκρίζο της πόλης. Ʃε ευχαριστώ για Αυτό το λυρικό στοιχείο στην ερώτηση !!Η απάντηση είναι ότι από έφηβος έκανα γκράφιτι από 13 χρονών ,έκανα γράμματα κάποιες φορές ζωγραφίζαμε στα τρένα η ταγκάραµε παντού ,συνεχίζω μέχρι σήμερα τις ίδιες ασχολίες δεν έχουν αλλάξει πολλά.

–Τι έχει αλλάξει στην πόλη από τότε που άρχισες τα γκραφίτι;

Από το 2008 έως σήμερα δε βλέπω φοβερές αλλαγές. Πέρα του ότι υπήρξε µία άνθηση του street art στους δρόµους από το 2007 έως το 2013 Περίπου.Το τοπίο παραμένει το ίδιο παρ’όλο που προσπαθούν να εξευγενίσουν όλο το κέντρο της πόλης.Υπάρχουν γειτονιές που έχουν τον ίδιο χαρακτήρα ακόμη.Όχι για πολύ ακόμη όμως, γιατί σύντομα θα γίνουν όλα Μια τεράστια touristland. Έχουν γίνει όμως αλλαγές στο νομοθετικό κομμάτι όσον αφορά το γκράφιτι.Με τον νέο ποινικό κώδικα σε συνδυασμό με τις ιδιωτικές φυλακές που έρχονται στη χώρα μας, θα μπορείς να βρεθείς στη φυλακή ακόμα και από την πρώτη φορά που θα συλληφθείς σε δημόσιο ή ιδιωτικό χώρο.Οπότε…τα πράγματα στην Ελλάδα γίνονται πολύ δύσκολα για τους καλλιτέχνες του δρόμου που δρουν παράνομα και μάλλον θα επέλθει η απόλυτη καταστολή στο κομμάτι του street art και του γκράφιτι, όπως έχει γίνει και στις υπόλοιπες ευρωπαϊκές χώρες.Προβλέπω ότι θα καταλήξουμε άνθρωποι-κάτοικοι καταθλιπτικών αποστειρωμένων πόλεων, χωρίς αυθόρµητο-ανθρώπινο στοιχείο, σε πόλεις που θα µας επιβάλλεται η «κυρίαρχη»αισθητική και το γούστο του κάθε ματαιόδοξου κιτς δημάρχου και χωρίς τέχνη ελεύθερη στους δρόμους.

–Στο έργο σου έχεις αναφορά στην ποπ κουλτούρα π.χ χαρακτήρες της Ντίσνει πως λειτουργεί αυτός ο συμβολισμός στην τέχνη σου;

Τα ασπρόμαυρα έργα που κάνω στον δρόμο είναι ποπ.Από την άποψη ότι είναι λαϊκά Και για τους πολλούς, για τις µάζες αφού υπάρχουν στους τοίχους ελεύθερα για όλους. Άρα, τα συνδυάζω µε άλλες ποπ εικόνες και έτσι βγαίνει αυτό το ποπ αρτ αποτέλεσμα. Κάποιες φορές έχω όρεξη για ζωγραφική µε χρώµατα και θυµάµαι την παλιά µου δουλειά σαν εικονογράφος παραμυθιών.Τα τελευταία ποπ έργα που έχω κάνει είναι µία ενιαία θεματική για µια ατομική έκθεση που θα γίνει τον Σεπτέμβρη.Τώρα σχετικά µε τους συμβολισμούς και µε τους ποπ ήρωες της Disney οι συμβολισμοί βγαίνουν από το πως ερµηνεύει ο κάθε θεατής τη ζωγραφιά.θέλω να πω ότι οι συµβολισµοί σε ένα έργο είναι υποκειµενικό ζήτηµα. Η ζωγραφική είναι για µένα το παιδικό µου (ενοχικό)Μοναχικό παιχνίδι κι αυτό Φαίνεται στα έργα Βγάζουν µια παιδική νοσταλγία. Άλλες φορές κάνω κριτική στον καταναλωτισμό και σε άλλα κοινωνικοπολιτικά θέματα.Με τις ποπ ζωγραφιές, µου αρέσει γιατί μπορώ να φτιάξω ένα παζλ εικόνων οι οποίες μεταφράζονται σε λέξεις και έτσι μπορώ να αφηγηθώ µια ωραία ιστορία και να περάσω πολύ άμεσα και πολιτικά μηνύματά.

Μετά από τόσα χρόνια υπάρχουν πολλές Περιπέτειες που θα μπορούσα να αφηγηθώ, όταν βγαίνεις έξω και ζωγραφίζεις παρεμβατικά είναι πολλά που μπορεί να συμβούν που να έχουν το στοιχείο της περιπέτειας. Πραγματικά, είναι τόσες οι εμπειρίες που πολλές από αυτές δεν τις θυμάμαι.Η πιο ωραία ιστορία που έχω να αφηγηθώ είναι ότι κάποτε έκανα γκράφιτι παρέα µε τον ανθρακωρύχο Τον Μάνο δηλαδή Το παιδί µε το κράνος του ανθρακωρύχου στο κεφάλι που εμφανιζόταν στα γήπεδα από το 1995 µε τον οποίον είμαστε φίλοι πολλά χρόνια και έχουμε βρει έναν κώδικα επικοινωνίας παρόλο που έχει πρόβλημα ακοής και ομιλίας.Έτσι ένα βράδυ µε βοηθούσε να κάνουμε ένα γκράφιτι και πρακτικά αλλά και φυλώντας τσίλιες.

Αγαπημένη αθηναϊκή ιστορία που είναι στα όρια του αστικού μύθου είναι η καλλιτεχνική περσόνα «Βασανίζοµαι». Είναι µία μυστική περσόνα που δεν έχει εμφανιστεί ποτέ δημόσια.Έχει γράψει σε όλη την πόλη µε ρόλο πολύ ψηλά μάλιστα την λέξη αυτή «Βασανίζοµαι», έχει γίνει θεατρική παράσταση ,έχει γίνει σελίδα στο ίντερνετ µε χιλιάδες ακόλουθους έχει αναπαραχθεί πάρα πολλές φορές από τον τύπο και έχει γίνει σύμβολο µιας ολόκληρης «δύσκολης» εποχής. Όπως είχε πει για αυτόν ο πρύτανης της καλών τεχνών στους μαθητές του, είναι η πιο πετυχημένη εννοιολογική δράση που έχει περάσει ποτέ από τους δρόμους της πόλης.Είναι φοβερό πως ένας καλλιτέχνης που έχει γίνει τόσο πλατιά γνωστός επιλέγει την ανωνυμία και δεν θέλει να λάβει την υπεραξία ή την εμπορική αξία που μεταφράζεται σε χρήματα και την υστεροφημία από όλο αυτό.

–Χάνει τη δυναμική της το γκράφιτι όταν θεωρείται από τα media, τους γκαλερίστες και την κοινή γνώμη, τέχνη και όχι «έγκλημα»

Ναι, χάνει από τη δυναμική του δρόμου Και της παρανομίας.Όπως έχω ξαναπεί µε µια αλληγορία, είναι σαν να φυλακίζεις ένα άγριο λιοντάρι μέσα σε έναν ζωολογικό κήπο.Το να βάλεις ένα έργο street art στο σαλόνι σου, είναι σαν να έχεις ένα λιοντάρι µέσα σε ένα κλουβί.Παρόλα αυτά πάντα είναι συγκινητικό όταν κάποιος αγοράζει ένα έργο σου σε καμβά και τον βάζει για πάντα στον χώρο του η πιστεύει σε εσένα καλλιτεχνικά και επενδύει τα λεφτά του.

–Ποιες είναι οι αγαπημένες σου γειτονιές για να κάνεις γκραφίτι;

Μου αρέσουν οι παλιές γειτονιές στο Μοναστηράκι και του Ψυρρή και σίγουρα τα Εξάρχεια που είναι ο ζωτικός µου χώρος πολλά χρόνια τώρα.Αυτά τα τρία µέρη, µε τα πορτοκαλί φώτα έχουν µία μυσταγωγική ατμόσφαιρα που µε εκπνέει.

Υπάρχουν νέοι γκραφιτάδες ή το γκραφίτι ήταν μία φάση στην Ελλάδα των ‘90ς και των ‘00ς και τώρα απλά την “συντηρούν” οι ίδιοι γκραφιτάδες που ξεκίνησαν τότε;

Υπάρχουν πάρα πολλοί νέοι γκραφιτάδες Και street artists.Για κάποια χρόνια η Αθήνα αποτελούσε την πρωτεύουσα του γκράφιτι στην Ευρώπη.Συνέχεια ξεπηδούν νέα άτομα στον δρόμο και αυτό είναι πολύ ωραίο.

Θα έλεγα σε αυτούς που ασχολούνται για πρώτη φορά µε την ζωγραφική στον δρόμο ή το γκραφίτι ή µε τη ζωγραφική στο χαρτί ή τον καμβά, να µη σταματήσουν και να μην αφήσουν να χαθεί η έμπνευση και η παιδικότητα που απαιτεί η τέχνη από τις συβάσεις που τους επιβάλλει η κοινωνία και από την «ανάγκη» για µιά «κανονική ζωή »θα έλεγα σε όποιον διαβάζει αυτές τις γραμμές ότι η ενασχόληση µε την τέχνη ,είτε είναι γκράφιτι µε γράμματα και ταγκιές είτε είναι κάτι πιο ζωγραφικό είτε είναι θέατρο είτε είναι χώρος είναι από τις ποιο μεγάλες ηδονές που μπορεί να βιώσει ένας άνθρωπος. Θα παρότρυνα τον κάθε ενα να ασχοληθεί και µε την τέχνη (που ακούγεται κάτι ελιτίστικο)και µε την τέχνη στον δρόμο, είτε νομίζει ότι έχει ταλέντο είτε όχι.Έξαλλου, το ταλέντο είναι πολύ θολή έννοια και λέξη που χρησιμοποιείται λανθασμένα. Δεν χρειάζεται ζωγραφικό ταλέντο για να φτιάξεις εικόνες και εγώ είμαι ένα ζωντανό παράδειγμα σε αυτό.Χρειάζεται ενθουσιασμός και έμπνευση και µια στοιχειώδης αίσθηση του ωραίου.Η τέχνη είναι µια φυσική διεργασία που υπάρχει μέσα σε όλους ,είναι σαν τον έρωτα.Όλοι μπορούν να ερωτευτούν και εκφράζεται ή βιώνεται αυθόρμητα χωρίς να µας το μάθει κάποιος δάσκαλος η ακαδηµαικος.Ειναι φοβερό Το να μπορείς να επικοινωνείς Με τη ζωγραφική σου Τόσο άμεσα µε τόσο κόσμο.Οι Τοίχοι της πόλης είναι η πιο ωραία υπαίθρια gallery!!

–Πότε είναι και πότε δεν είναι πολιτική πράξη ένα γκραφίτι;

Όταν ένα γκράφιτι επικοινωνεί ακόμα και υποσυνείδητα ένα πολιτικό μήνυμα

Τότε το γκράφιτι είναι πολιτική πράξη, Ʃ’ όλες τις τις άλλες περιπτώσεις λειτουργεί σαν ένα διακοσμητικό στοιχείο μέσα στην πόλη.

–Πώς θα μπορέσουμε να μείνουμε στην πόλη μας;

Πλέον δε θα μπορείτε να μείνετε στην πόλη σας η πόλη σας θα εξευγενιστεί

και εσείς µαζί και θα γίνει ένα τεράστιο τουριστικό πάρκο αναψυχή