Ο πιο αγαπημένος άγιος του κόσμου

Οι μορφές του «άγιου με τα δώρα»: από τον επίσκοπο Καισαρείας, προστάτη των φτωχών, που τιμάμε στην Ελλάδα, μέχρι τον χοντρούλη που έντυσε στα χρώματά της η Coca-Cola το 1931.

Η πιο αναγνωρίσιμη φιγούρα σε όλα τα μήκη και πλάτη του κόσμου, αγαπιέται από αλλόθρησκους και χριστιανούς, αφού συμβολίζει τη χαρά, την επιβράβευση και τη φαντασία. Για χάρη του γράφτηκε ένα από τα πιο διχαστικά (όσο και εμπορικά) τραγούδια όλων των εποχών, που τραγούδησε μέχρι και η Μαντόνα. Βάλτε να παίζει το ορίτζιναλ «Santa Baby» της Eartha Kitt και ελάτε να γνωρίσουμε τον μεγάλο παρεξηγημένο.

Για τους Δυτικούς, πριν γίνει Santa Claus ήταν ο Αγιος Νικόλαος. Για εμάς, ο Αγιος Βασίλειος. Σε κάθε περίπτωση, ωστόσο, δεν θύμιζε σε τίποτα τον χοντρούλη με την κόκκινη στολή που όλοι ξέρουμε σήμερα χάρη στους δαιμόνιους επιχειρηματίες. Τον 19ο αιώνα εμφανίστηκε για πρώτη φορά σε κατάστημα της Μασαχουσέτης ως ατραξιόν, αλλά ήταν το 1931 που ο διαφημιστής της Coca-Cola τού έδωσε τη σημερινή μορφή του, ντυμένο στα χρώματα της εταιρείας.

Ισως το πιο αγαπημένο πρόσωπο της διαφήμισης διαχρονικά, πρόσφατα τον είδαμε να πρωταγωνιστεί σε ακόμα ένα αλλά εντελώς διαφορετικό τηλεοπτικό σποτ, αυτή τη φορά φιλώντας στο στόμα το αγόρι του και κάνοντας διάλειμμα από τη διανομή των δώρων που ανέλαβαν τα ταχυδρομεία της Νορβηγίας. Φέτος η σκανδιναβική χώρα συμπληρώνει 50 χρόνια όπου «ο καθένας μπορεί να αγαπάει όποιον θέλει», αποποινικοποιώντας την ομοφυλοφιλία – και με αυτό το σλόγκαν όπως και με τη φιγούρα ενός σέξι γκέι Αϊ-Βασίλη γιόρτασαν την επέτειο.

Ο Αϊ-Βασίλης παρακολουθεί τα σημεία των καιρών, εξ ου και με το ξέσπασμα της πανδημίας το έριξε στην τηλεργασία. Μία από τις πλέον πετυχημένες επιχειρήσεις, σύμφωνα με το TIME, είναι οι τηλε-επισκέψεις του Santa Claus με χριστουγεννιάτικα διαδικτυακά ραντεβού στις οθόνες των πιτσιρικιών, που οι γονείς τους πληρώνουν από 35 ώς 75 $. Μόνο η ιστοσελίδα «Santa’s Club» πέρυσι έκανε περισσότερες από 15.000 τηλε-επισκέψεις.

Ομως, εκτός από τα παιδιά, τους διαφημιστές και τους επιχειρηματίες, εξίσου αγαπούν τον γενειοφόρο άγιο και οι αναλυτές. Με άρθρα με τίτλους «Κάν’ το όπως ο Αϊ-Βασίλης» αναλύουν βήμα βήμα γιατί η επιχείρηση που εδρεύει κάπου στον παγωμένο ευρωπαϊκό Βορρά (ή μήπως όχι; σας το φυλάω για παρακάτω) πρέπει να εμπνεύσει κάθε entrepreneur που σέβεται τον εαυτό του.

«Ο Αϊ-Βασίλης είναι σύμβολο της παγκόσμιας οικονομίας, είναι ένας μακράς πνοής, ανθεκτικός εξαγωγέας που τρέχει μια παγκόσμια επιχείρηση σε πολλές διαφορετικές αγορές» – έτσι ξεκινάει η ανάλυση που φτάνει… μέχρι το οργανόγραμμα των ταράνδων, ενώ οι αναλυτές έχουν κάτσει κι έχουν ψάξει μέχρι και πόσους εργαζόμενους θα έπρεπε να απασχολεί ο Αγιος αν δεν έκαναν για λογαριασμό του κόκκινα μεροκάματα τα ξωτικά (12 εκατομμύρια ένσημα γλιτώνει κάθε χρόνο ο Αγιος).

Και πάμε τώρα στο φλέγον ερώτημα: Πού στ’ αλήθεια κατοικεί ο Αγιος και η γλυκιά κυρά του; Είναι στα σίγουρα πολίτες του κόσμου, αφού σε κάθε παράδοση διατηρούν αλλού το σπιτικό τους. Για τα παιδάκια στον Καναδά ο Santa ζει στον Βόρειο Πόλο, με ταχυδρομικό κωδικό H0 H0 H0 – ενώ οι Καναδοί το 2008 διά του υπουργού τους έσπευσαν να του δώσουν κι επισήμως υπηκοότητα. Για τα παιδάκια στις ΗΠΑ ο Αγιος εδρεύει στην Αλάσκα, ενώ στην Ευρώπη μάλλον πληρώνει μια περιουσία στον ΕΝΦΙΑ, αφού έχει σπίτια στο Drøbak της Νορβηγίας, στο Greenland της Δανίας, στο Mora της Σουηδίας, στο Korvatunturi και το Rovaniemi της Φινλανδίας και στο Belovezhskaya Pushcha National Park της Λευκορωσίας.

Στην Ελλάδα, πάλι, πιστεύουμε πως «Αγιος Βασίλης έρχεται από την Καισαρεία» και τιμούμε τον επίσκοπο που γεννήθηκε το 330 μ.Χ. στον Πόντο, έναν από τους τρεις ιεράρχες και προστάτες των γραμμάτων. Ο πατέρας του ήταν καθηγητής Ρητορικής και η μητέρα του απόγονος Ρωμαίων αξιωματούχων, η δε οικογένεια τα πήγε περίφημα, αφού 4 στα 8 παιδιά που γέννησε η οσία Εμμελεία, θυγατέρα μάρτυρος και η ίδια, αγιοποιήθηκαν (Μέγα Βασίλειος, Αγιος Γρηγόριος Νύσσης, όσιος Ναυκράτιος, οσία Μακρίνα, Αγιος Πέτρος, επίσκοπος Σεβαστείας).

Ο Βασίλειος αγαπούσε πολύ τα γράμματα κι έτσι σπούδασε γεωμετρία, αστρονομία, φιλοσοφία, ιατρική, ρητορική και γραμματική. Μετά τις σπουδές του, δώρισε στους φτωχούς και στην Εκκλησία την περιουσία του και ξεκίνησε ένα road trip σε κέντρα ασκητισμού στην Αίγυπτο, την Παλαιστίνη, τη Συρία και τη Μεσοποταμία. Επιστρέφοντας στον Πόντο, χειροτονήθηκε το 364 μ.Χ. πρεσβύτερος κι έξι χρόνια αργότερα ανέβηκε στην επισκοπική έδρα.

Οπως διαβάζουμε στο συναξάρι του, πέρα από τις εσωτερικές εκκλησιαστικές διαμάχες της εποχής όπου πρωτοστάτησε, κυρίως συμπαραστεκόταν στους φτωχούς και τους δούλους, έδωσε μάχες για την ελάφρυνση της φορολογίας, στήριξε τους εργάτες στα ορυχεία του Ταύρου, φρόντισε τους ανήμπορους ανεξάρτητα από την καταγωγή τους, το φύλο ή τη φυλή τους. Το μέγα έργο της ζωής του ήταν η Βασιλειάδα, μια ολόκληρη πόλη με δομές αλληλεγγύης, ορφανοτροφεία, νοσοκομεία, πτωχοκομεία, ξενώνες. Πέθανε την 1η Γενάρη και η κηδεία του έγινε λαϊκό προσκύνημα. Ηταν μόλις 49 χρόνων.

Γιατί είναι ο μεγάλος παρεξηγημένος. Ενας μαχητής της κοινωνικής δικαιοσύνης και ακτιβιστής της αλληλεγγύης, που κατάντησε να μοιράζει δώρα ντυμένος στα χρώματα της Coca-Cola.