«Κάρτα αξιοπρέπειας ή πλαστικοποίηση του μισαναπηρισμού;»

Πρωί στο μετρό. Ο ανελκυστήρας είναι «προσωρινά εκτός λειτουργίας». Οι εργασίες συντήρησής του γίνονται μόνο ώρες αιχμής, διότι κοστίζουν λιγότερο. Αν είσαι εμποδιζόμενος, ας πρόσεχες, περίμενε μέχρι το πρόβλημα να αποκατασταθεί. Το κενό ανάμεσα στον συρμό και την αποβάθρα χάσκει σαν μικρή άβυσσος. Αν δεν μπορείς να επιβιβαστείς, ατομικό το πρόβλημα σου. Οι αναπηρικές θέσεις στάθμευσης στην Εθνική Άμυνα εξακολουθούν να είναι αστικός μύθος. Και μέσα σε αυτή την αδιανόητη πραγματικότητα, εμφανίζεται με τυμπανοκρουσίες η μεγάλη καινοτομία.

Η πλαστικοποιημένη «ευρωπαϊκή Κάρτα Αναπηρίας».

Το σκηνικό επίσημο. Πρωθυπουργός, υπουργοί, κάμερες, μετρό, δύο ανάπηροι σε ρόλο ανθρώπινου ντεκόρ. Στην αναπαραγωγή από τα μίντια αναφέρονται σε «στοιχειώδη κίνηση αξιοπρέπειας». Η πραγματικότητα όμως είναι ότι τα ΜΜΜ ήταν δωρεάν για εμάς χρόνια ολόκληρα. Βγάζαμε μια κάρτα ΟΑΣΑ και τελείωνε η ιστορία.

Το δικαίωμα δεν γεννήθηκε με την πλαστικοποίηση. Αυτό που γεννήθηκε είναι ένα ακόμη επικοινωνιακό αφήγημα, για να ξεπλυθούν οι θεσμοποιημένες διακρίσεις με λίγο ευρωπαϊκό γκλος. Πίσω από τις κάμερες, ο ίδιος βίαιος μηχανισμός.

Η κάρτα τραβάει στοιχεία από το Μητρώο Αναπηρίας. Το Μητρώο τραβάει στοιχεία από τα ΚΕΠΑ. Αν η γνωμάτευσή σου είναι πριν το 2022, πολλά από αυτά χάνονται στη διαδρομή. Εξαφανίζεται η κινητική βλάβη, εξαφανίζεται το «Σ» του συνοδού και τα πληροφοριακά συστήματα αποφασίζουν αν είσαι εμποδιζόμενος ή όχι.

Κι εκεί που θα περίμενες να απλοποιηθεί η διαδικασία, έρχεται η κλασική απάντηση. «Πηγαίνετε από ΕΦΚΑ, περάστε από ΚΕΠΑ, ξαναφέρτε χαρτιά». Δηλαδή ξανά στην επιτροπή να σε ταξινομήσουν, ξανά στην ανάκριση, ξανά στην αμφισβήτηση.

Survivor των ΚΕΠΑ, χωρίς έπαθλο, μόνο για να πάρεις μια κάρτα που δήθεν θα σου απλοποιήσει τη ζωή. Κι αν πιστεύετε ότι τουλάχιστον το Μητρώο θα αναγνώριζε όλες τις κρατικές αποφάσεις «αναπηρίας», εδώ έρχεται η επόμενη παλινωδία.

Όλες εκείνες οι αποφάσεις για μη αναστρέψιμες βλάβες από τις Ανώτατες Υγειονομικές Επιτροπές δεν αρκούν για να υπάρξεις ως ανάπηρος στο Μητρώο Αναπηρίας. Για να έχει υπόσταση η ίδια βλάβη, πρέπει να περάσεις από ΚΕΠΑ, να ξαναεκτεθείς, να ξανακριθείς, να αποδείξεις από την αρχή τα αυτονόητα.

Αυτή η διπλή και τριπλή ιατροκεντρική αξιολόγηση δεν είναι τεχνικό λάθος. Είναι πολιτική επιλογή. Το κράτος μάς θέλει πάντα υπό αίρεση, πάντα υπό υποψία, πάντα με ημερομηνία λήξης στην αναγνώριση του δικαιώματός μας. Κι αυτό το κράτος έρχεται μετά, με τρυφερό ύφος, να παρουσιάσει την «κάρτα αξιοπρέπειας».

Κι εδώ εμφανίζεται το απόλυτο άλλοθι σε όλα τα προηγούμενα. Δεν θα ταλαιπωρούνται οι «αόρατες αναπηρίες». Πολύ ρομαντικό. Ειδικά για κάποιες «πιο αόρατες αναπηρίες» δεν θα χρειάζεται να «ανοίγουν τα χαρτιά τους».

Ακούγεται ευαίσθητο; Στην πραγματικότητα είναι το πιο κλασικό παράδειγμα εξιδανικευμένης κανονικότητας. Και το χειρότερο; Δεν ξεστομίζεται απλώς από κάποιο ανάπηρο άτομο που έχει εσωτερικεύσει την αφήγηση της προσωπικής τραγωδίας και της διοικητικής επιβεβαίωσης, αλλά από την υπουργό της κυβέρνησης, με έναν μοναδικό στόχο. Αν δεν φαίνεσαι, είσαι πιο «εύκολος», πιο «φυσιολογικός», πιο βολικός, και με μια πλαστική κάρτα λύνεις το πρόβλημα.

Αν φαίνεσαι, αν έχεις αμαξίδιο, αν χρειάζεσαι ράμπες, ασανσέρ, αλλαγές στο περιβάλλον, τότε ΕΣΥ είσαι το πρόβλημα. Την ίδια στιγμή, ο υλικός κόσμος εκεί έξω δεν έχει καμία απολύτως σχέση με αυτό το παραμύθι.

Τα λεωφορεία δεν κατεβάζουν ράμπες γιατί θα αργήσει το δρομολόγιο. Η επιγωνάτιση «δεν δουλεύει εδώ και χρόνια». Φιλότιμοι οδηγοί θα σου προτείνουν να σε σηκώσουν με το αμαξίδιο «σαν τον επιτάφιο». Τα πεζοδρόμια–εμπόδια, οι ράμπες, οι οδεύσεις τυφλών είναι ανύπαρκτες ή ασυντήρητες, αλλά όλα αυτά διορθώνονται επικοινωνιακά με ένα κομμάτι πλαστικό, με χαμογελαστές φωτογραφίες στο μετρό, με μια «κάρτα αξιοπρέπειας».

Η αξιοπρέπειά μας όμως δεν έρχεται με courier, δεν μπαίνει σε wallet, δεν σκανάρεται στο ακυρωτικό. Η αξιοπρέπεια των αναπήρων επιβεβαιώνεται όταν ΔΕΝ χρειάζεται να ξαναπεράσεις από κακοποιητικές επιτροπές για να αποδείξεις ότι έχεις βλάβη. Η ανεμπόδιστη πρόσβαση αποδεικνύεται όταν δουλεύουν τα ασανσέρ, όταν υπάρχουν πραγματικές ράμπες, όταν δεν κινδυνεύεις να πέσεις στο κενό μεταξύ αποβάθρας και συρμού.

Όταν υπάρχουν σοβαρές δομές που ελέγχουν την προσβασιμότητα. Αναμέναμε είκοσι χρόνια για να αλλάξει το αρχιτεκτονικό απαρτχάιντ που μας απαγορεύει την πλήρη και ανεμπόδιστη πρόσβαση. Περιμέναμε τα πρακτικά αποτελέσματα του Ν.Ο.Κ. 4067/12, που όριζε το 2020 ως την καταληκτική ημερομηνία των προσαρμογών, και ζήσαμε την περίοδο που καταργήθηκαν τα Γραφεία Προσβασιμότητας (2014), από τον ίδιο άνθρωπο, τον πρωθυπουργό, που σήμερα μας δείχνει με καμάρι την «κάρτα αξιοπρέπειας».

Η πλαστική κάρτα δεν πιστοποιεί τη δική μας αξιοπρέπεια. Πιστοποιεί την κυβερνητική αποτυχία στην πλήρη ένταξη της πολυπληθούς κοινωνικής ομάδας των αναπήρων.

Όσο θα βαφτίζουν την εξιδανικευμένη κανονικότητα ως «κοινωνική πολιτική» και την πλαστικοποίηση των εγγράφων ως πρωτοποριακή «λύση», εμείς θα εξασκούμε τη ΜΗΔΕΝΙΚΗ ΑΝΟΧΗ μας σε ό,τι εμποδίζει το 15% της κοινωνίας.