Η παράξενη ετυμολογία της λέξης «κερατάς»

Πώς συνδέθηκε η απιστία με «κέρατα» και «ταράνδους» και για ποιον λόγο;

Η λέξη «κερατάς» έχει παραπάνω από μία σημασίες. Σημαίνει τον χαζό (βλ. «δουλεύω σαν τον κερατά») ή τον απατεώνα (βλ. «με έκλεψε ο κερατάς»). Η βασικότερη όμως σημασία του είναι αυτή που δηλώνει τον «απατημένο σύντροφο». Έχετε όμως σκεφτεί ποτέ για ποιον ακριβώς λόγο το κέρατο συνδέεται μέσω της ετυμολογίας αυτής με την απιστία; Την απάντηση την παίρνουμε από τον 11ο αιώνα και από τον Μιχαήλ Ψελλό.

Ο γνωστός βυζαντινός διανοούμενος είχε κάνει μία πραγματεία «Πόθεν το του κερατά όνομα». Εκεί φαίνεται ότι ο Ψελλός υποστήριξε πως τα κερασφόρα ζώα και ιδιαίτερα τα αρσενικά δεν είναι ζηλότυπα και δεν απαιτούν το ταίρι τους να έχει μονογαμική σχέση μαζί τους. Και αυτό, λέει πάντα ο Ψελλός, έρχεται σε αντίθεση με άλλα ζώα που είναι περισσότερο…κτητικά.

«Των γαρ αλόγων ζώων, όσα μεν ουκ έχει κέρατα οργίλα και ζηλότυπα περί τα ευνάς… τα δε γε κερασφόρα σχεδόν ειπείν ξύμπαντα ράστα το πάθος υφίστανται· εντεύθεν γουν τον μη περί την ιδίαν γαμετήν ζηλοτυπούντα μηδ’ άλλως αγανακτούντα επί τω πράγματι κερατάν ο ονοματοθέτης ωνόμασεν».

Η συγκεκριμένη ετυμολογία, σύμφωνα με τον Νίκο Σαραντάκο, είναι αρκετά πειστική καθώς εκείνη την εποχή οι άνθρωποι παρατηρούσαν τη φύση και ως εκ τούτου τις συμπεριφορές ζώων, με αποτέλεσμα να υπάρχουν πολλές παρομοιώσεις ανθρώπων με μέλη του ζωϊκού βασιλείου.

Το ενδιαφέρον από την άλλη είναι ότι στα αγγλικά και στα γαλλικά χρησιμοποιούνται στη θέση της λέξης «κερατάς», οι όροι “cuckold” και “cocu”. Με άλλα λόγια χρησιμοποείται ως μεταφορά ένα άλλο ζώο, ο κούκος. Αυτό γιατί λέγεται ότι το θηλυκό πουλί έχει πολλαπλούς ερωτικούς συντρόφους και συχνά αφήνει τα αυγά του σε ξένες φωλιές.

Σε κάθε περίπτωση, είναι αν μη τι άλλο εντυπωσιακό το γεγονός ότι αυτή η χρήση του όρου φαίνεται να υπήρχε ήδη από τον Μεσαίωνα και κρατάει ακάθεκτη μέχρι σήμερα.