Αντοχή στην κόπωση: Ίσως η παράμετρος κλειδί στις υπεραποστάσεις

Αν συγκρίνουμε το χρονικό διάστημα που η επιστήμη μελετάει τα δεδομένα των δρομέων αποστάσεων μικρότερων του μαραθωνίου – σε οποιοδήποτε τύπο τερέν – σε σχέση με τις υπεραποστάσεις, θα δούμε ότι για τους πολύωρους ή και πολυήμερους αγώνες σχετικά πρόσφατα προκύπτουν δεδομένα που είναι καινούργια και ανατρεπτικά. Ας πάρουμε για παράδειγμα τις περιπτώσεις δρομέων που ενώ σε μικρότερες αποστάσεις είναι σε πολύ υψηλό επίπεδο, όταν μπαίνουν σε αγώνες υπεραποστάσεων δεν έχουν την ίδια απόδοση, ή ακόμη μια φράση που ακούμε συχνά σε προχωρημένους σταθμούς ανεφοδιασμούς τέτοιων αγώνων από αθλητές που εγκαταλείπουν ότι “έχασαν τη θέληση τους”. O Alex Hutchinson, με ένα άρθρο του στο περιοδικό Outside, έδωσε μια απάντηση που ήδη είναι αντικείμενο μελέτης από τους ειδικούς και γίνεται όλο και περισσότερη αποδεκτή, με τον όρο “αντοχή στην κόπωση – fatigue resistance”.

Ο ορισμός της είναι: “Ο βαθμός της φθοράς των: VO2max, γαλακτικό κατώφλι και δρομικής οικονομίας καθώς περνάει ο χρόνος μέσα στον αγώνα” και οι μηχανισμοί της πολύ πιθανόν να εξηγούν γιατί κάποιοι αθλητές έχουν μεγαλύτερη πτώση από άλλους καθώς ο αγώνας προχωράει προς τα τελευταία στάδια του.

Βασικά γεγονότα που έδωσαν πολλά στοιχεία για την παράμετρο αυτή ήταν η μελέτη των αθλητών που συμμετείχαν στο περίφημο Breaking2 project της Nike, αλλά και η εκτεταμένη μελέτη ερασιτεχνών και επαγγελματιών ποδηλατών σε πολυήμερο αγώνα (Tour of the Alps – International Journal of Sports Physiology and Performance). Και στις δυο περιπτώσεις, η ανάλυση έδειξε ότι οι αθλητές δεν ξεχώριζαν ιδιαίτερα μεταξύ τους στις τρεις αυτές παραμέτρους, αλλά στον μηχανισμό που αυτές “φθείρονταν” στη διάρκεια του χρόνου.

Γενικά η επιστήμη έχει δείξει ότι ο μηχανισμός της κόπωσης έχει πολλές διαφορετικές συνιστώσες, όπως μεταβολικές διαταραχές στους μυς, αλλοιωμένα σήματα από τον εγκέφαλό μέσω του νωτιαίου μυελού, εξαντλημένα κίνητρα και μειωμένη πνευματική προετοιμασία. Είναι ένα πολύ πολύπλοκο ζήτημα στο οποίο μπαίνουν και παράμετροι όπως μια άλλη αντοχή, αυτή στην ταλαιπωρία, που κατ’ εμέ είναι ένα από τα βασικότερα κλειδιά στην επιτυχία σε μεγάλους αγώνες ultra. Θυμάμαι όταν είχαμε φτάσει στην 5η μέρα του Pyrenees Stage Run, το πρωινό ξύπνημα και “στήσιμο” στην γραμμή εκκίνησης είχε γίνει πολύ δύσκολο, όχι τόσο λόγω της φυσικής κούρασης, όσο της άρνησης του νευρικού συστήματος να ξαναβγεί εκεί έξω!

Όπως στα περισσότερα πράγματα, υπάρχουν άνθρωποι που έχουν από φυσικού τους αντοχή στην κούραση, για τους υπόλοιπους όμως πως θα μπορούσε κάποιος να “γυμνάσει” τον εαυτό του – προσέξτε, όχι μόνο το σώμα του αλλά και το μυαλό του – ώστε να αυξήσει την αντοχή του στην κόπωση και στην ταλαιπωρία; Για την ώρα υπάρχουν μόνο πρακτικές συμβουλές. Η πρώτη απάντηση από τις έρευνες είναι ότι δεν πρέπει να αδειάσουμε από υδατάνθρακες. Όσο αδειάζουμε, τόσο χειροτερεύει η αντοχή στην κόπωση. Επίσης, με βάση τη μελέτη των project που ανέφερα πριν, φαίνεται ότι προσθέτοντας μερικές γρήγορες επαναλήψεις μετά από long runs επίσης βελτιώνουμε την αντοχή στην κόπωση, όπως και μαθαίνοντας να πηγαίνουμε αργά για πολλές ώρες, όπου δυναμώνουμε και το πνευματικό κομμάτι. Αυτό όμως που είναι πλέον ξεκάθαρο είναι ότι σε αγώνες υπεραποστάσεων δεν έχει σημασία πόσο καλή είναι η απόδοση μας όταν είμαστε φρέσκοι, αλλά όταν έχουμε κουραστεί πολύ.