Ανθρώπινοι πυρσοί

25 Φεβρουαρίου 2024. Ο Aμερικανός σμηνίας Ααρον Μπούσνελ αυτοπυρπολείται μπροστά στην πρεσβεία του Ισραήλ καταγγέλλοντας τη γενοκτονία της Γάζας.

19 Σεπτεμβρίου του 1970. Ο Eλληνας φοιτητής Κώστας Γεωργάκης αυτοπυρπολείται σε μια πλατεία της Γένοβας στην Ιταλία, προειδοποιώντας την ιταλική και την ευρωπαϊκή κοινή γνώμη ότι η χούντα στην Ελλάδα αποτελεί κίνδυνο και για την Ευρώπη και ειδικά για την Ιταλία όπου δρούσαν οι ομοϊδεάτες των συνταγματαρχών.

16 Φεβρουαρίου 1968. Ο Τσέχος φοιτητής Γιαν Πάλαχ αυτοπυρπολείται καλώντας τον λαό της χώρας του να συνεχίσει να αντιστέκεται στη σοβιετική εισβολή και κατοχή της χώρας του. Η είδηση της αυτοκτονίας του θα κάνει τον γύρο του κόσμου, αλλά μια εκστρατεία συσκότισης θα πετύχει να περάσουν σχετικά απαρατήρητες του Γιαν Ζάιτς και ακόμα οχτώ νέων που ακολούθησαν.

11 Ιουνίου 1963. Ο βουδιστής μοναχός Θικ Κουάγκ Ντουκ, ιδρυτής τριάντα ενός μοναστηριών στο Βιετνάμ και την Καμπότζη, αυτοπυρπολείται σε ηλικία εξήντα έξι ετών υπερασπίζοντας τη θρησκευτική ισονομία και την πολιτική ενότητα της χώρας του. Η εικόνα του να καίγεται ακίνητος σε στάση προσευχής θα γίνει παγκόσμιο σύμβολο, εμπνέοντας τη νεολαία που αγωνίζεται κατά του πολέμου.

Ανθρώπινοι πυρσοί που φωτίζουν απάνθρωπα τοπία. Μνήμες, κάποιες από αυτές πιο πρόσφατες, που γεννούν μια οδυνηρή αλυσίδα από άλλες που κάποιοι κάνουν ό,τι μπορούν για να τις ξεχνάμε. Γιατί ενοχλούν την εξουσία, την εμπάθεια, είτε την ιδεοληψία τους. Για να βοηθήσουν στην ένοχη αυτή λήθη, δολοφόνοι της α-λήθειας, κάποιοι, όχι υποχρεωτικά συνένοχοι, αλλά αποφασισμένοι να απαξιώσουν τις πράξεις αυτές που κλονίζουν τον κόσμο τους, καταφεύγουν σε ένα είδος ψυχολογικής, ανθρωπολογικής κ.λπ. ερμηνείας: αυτοί που προσέφεραν με τόσο επώδυνο τρόπο τη ζωή τους καταγγέλλοντας την αδικία ήταν ανώριμοι, ψυχολογικά ασταθείς, παρανοϊκοί, μαζοχιστές, πολιτισμικά υπερκαθορισμένοι ή οτιδήποτε άλλο παρόμοιο.

Δεν θα αποδυθώ σε μια προσπάθεια να προβάλω δικές μου ερμηνείες που να αρνούνται τα παραπάνω. Εδώ και περίπου έναν αιώνα ο Φρόιντ κατήγγειλε την «άγρια ψυχανάλυση», το να προσπαθούμε δηλαδή να κολλήσουμε με το ζόρι τις θεωρίες μας στην πάσχουσα σάρκα και ψυχή των άλλων. Κοιτάω μόνο τα πρόσωπα των νέων αυτών ανθρώπων που φώτισαν με το μαρτύριό τους τα τοπία της απανθρωπίας. Τα μάτια τους που μοιάζουν όλα να ατενίζουν έναν κόσμο καλύτερο από αυτόν που ζούμε. Και ακόμα το κορμί του βουδιστή Βιετναμέζου μοναχού που φλεγόμενος και όμως ευθυτενής πορεύεται να ενωθεί με τον Βούδα, τον οδηγό του. Και αυτό που διακρίνω σε όλα αυτά τα πρόσωπα είναι η ομορφιά τους, η λάμψη της ψυχής και του κορμιού τους. Αλίμονο στον κόσμο που ανέχεται τέτοια ομορφιά να γίνεται στάχτη.