«Αναρωτιέμαι συχνά για τα δύο αυτά παιδιά»: Η ιστορία πίσω από το εξώφυλλο του θρυλικού άλμπουμ Ξεσσαλονίκη

Κάθε εποχή έχει τον ήχο της και κάθε πόλη έχει την ιστορία της. Η ατμόσφαιρα της Θεσσαλονίκης στις αρχές της δεκαετίας του ‘90 συνοψίζεται σε μια λέξη. “Ξεσσαλονίκη”. Ένας εμβληματικός δίσκος, στον οποίο τα Ξύλινα Σπαθιά διηγήθηκαν την ιστορία μιας πόλης που ζούσε και ανέπνεε σε ρυθμούς ροκ, μια πόλη που “είναι ωραία Mister”.

Στην αρχή του ομώνυμου κομματιού, ο Παυλίδης σιγοψιθυρίζει μελωδίες που δεν βγάζουν ακριβώς νόημα, από εκείνες που σιγοτραγουδάς ανέμελα στον δρόμο, χωρίς να βαραίνεις το μυαλό σου με σκέψεις. Απλώς υπάρχεις στη στιγμή, βυθισμένος σε ένα παρόν που ίσως χαθεί αύριο, αλλά σήμερα δεν σε πνίγει.

«Η “Ξεσσαλονίκη” ήταν για μένα η εκκίνηση ενός ονείρου. Για την ακρίβεια, ήταν η προσγείωση ενός ονείρου στην πραγματικότητα», μου λέει ο Παύλος και σκέφτεται την δική του προσγείωση στη Θεσσαλονίκη, εκείνη την εποχή, λίγο πριν την κάνει δική του.

«Είχα μόλις επιστρέψει από το Παρίσι με μια κασέτα όπου υπήρχαν μέσα ηχογραφημένα, στο πρώτο home studio που είχαμε φτιάξει με τον Νίκο Καντάρη, τα τραγούδια αυτού του δίσκου. Βρέθηκα λοιπόν στη Θεσσαλονίκη του 1992. Οι Τρύπες είχαν μόλις κυκλοφορήσει τα “Εννιά πληρωμένα τραγούδια” και φαινόταν πια ότι η εποχή είχε αλλάξει για την εναλλακτική σκηνή της πόλης αλλά και ολόκληρης της χώρας.

Με τη βοήθεια του Τάκη Μπάρμπα βρέθηκα στο στούντιο Magnanimus του Γιώργου Πεντζίκη. Ο Γιώργος άκουσε το υλικό και μου είπε κατευθείαν ότι θέλει να μου κάνει την παραγωγή και ότι μπορούσαμε να ξεκινήσουμε από αύριο κιόλας. Κάναμε την πρώτη παραγωγή του υλικού με τον Τάκη Μπάρμπα στα τύμπανα και τον Κώστα Θεοδώρου στο μπάσο. Πλήκτρα έπαιξε ο Βασίλης Γκουνταρούλης αλλά και ο ίδιος ο Πεντζίκης, ο οποίος ήταν ήδη θρυλικός μουσικός της πόλης.

Μετά από κάποιους μήνες, ο Πεντζίκης κατέβηκε στην Αθήνα για να παρουσιάσει στις μεγάλες εταιρείες το υλικό. Προς μεγάλη έκπληξη όλων μας, δεν ενδιαφέρθηκε κανείς. Έτσι στραφήκαμε στην Ano Kato Records του Γιώργου Τσακαλίδη, ο οποίος δέχτηκε να εκδώσει τον δίσκο. Εν τω μεταξύ, εγώ είχα πια σχηματίσει τα Ξύλινα Σπαθιά και μ’ αυτή την καινούργια σύνθεση κάναμε πρόβες και διαμορφώσαμε το υλικό στη μορφή που τελικά ηχογραφήθηκε και μιξαρίστηκε από τον Χρήστο Χαρμπίλα.

Με το που κυκλοφόρησε, καταλάβαμε αρκετά γρήγορα ότι αυτός ο δίσκος θα έβρισκε ανταπόκριση και κάπως έτσι ξεκίνησε μια ενδεκαετής πορεία για εμένα και τα Ξύλινα Σπαθιά. Ο τίτλος αυτού του δίσκου, πάντως, νομίζω ότι εξέφραζε το κλίμα που επικρατούσε τότε στη Θεσσαλονίκη στις αρχές της δεκαετίας του ’90. Έχω πολλές φορές αναρωτηθεί αν αυτοί οι δύο μικροί Ρομά έμαθαν ποτέ ότι έγιναν εξώφυλλο στο “Ξεσσαλονίκη” από τον Σίμο Σαλτιέλ, που τους φωτογράφησε. Αυτό όμως μάλλον δεν θα το μάθω ποτέ».

Ο φωτογράφος που έβγαλε την εμβληματική εικόνα του δίσκου, ήταν ο Σίμος Σαλτιέλ. Ήταν μια μέρα με ήλιο το 1993 στη Λεωφόρο Νίκης.

«Καθόμασταν και πίναμε μπύρες στην παραλία, σε κάποιο καφέ, και περνάνε δύο τσιγγανάκια με τα τουμπερλέκια. Νομίζω ότι τους είχαμε δώσει τα γυαλιά, τους έβγαλα δύο εικόνες και τις άφησα στην άκρη, τις είχα ξεχάσει.

Όταν ήρθε ο Παύλος και μου είπε ότι ο δίσκος θα λέγεται “Ξεσσαλονίκη”, θυμήθηκα την φωτογραφία. Ήταν ασπρόμαυρη. Επιχρωματίστηκε με πρωτόγονες μεθόδους που είχαμε το 1993, παραμορφώθηκε λίγο για να γίνει τετράγωνη, μπήκαν από πάνω τα γράμματα.

Όταν την είδε ο Παύλος ενθουσιάστηκε με την εικόνα γιατί έπιασε ακριβώς το κλίμα της εποχής τότε, εξωστρέφεια και χαρά. Τα παιδάκια δεν τα ξαναείδα ποτέ. Μακάρι να είναι καλά».

Η Μέμα Μπινοπούλου έγινε φίλη του Παύλου στην πορεία των χρόνων. Στις αρχές της δεκαετίας του ‘90, «βρισκόταν στο σωστό μέρος, την σωστή στιγμή».

«Ο Παύλος είχε δουλέψει ως ηχολήπτης στο Μύλο σε πολλά live στο club γι’ αυτό και αγαπάει αυτό το μέρος τόσο πολύ. Ο Μύλος δεν ήταν απλώς ένας πολιτιστικός χώρος, αλλά κεντρικό σημείο αναφοράς για τον καλλιτεχνικό κόσμο της Θεσσαλονίκης.

Μου άρεσε πάντα η αισιοδοξία στα Σπαθιά. Όταν τους άκουγα, ήταν σα να βλέπω ταινία. Αυτό το χάρισμα που έχει ο Παύλος να δημιουργεί εικόνες και με ένα τρόπο να γινόμαστε όλοι και όλες πάντα πρωταγωνιστές σε αυτές.

Υπήρχε μια φοβερή αλληλεπίδραση ανάμεσα στις μπάντες και στον κόσμο. Όλη η πόλη ήταν περήφανη που ζούσε από κοντά τα Ξυλινά Σπαθιά και τις Τρύπες. Δούλευα στο Stereodisc και στο ραδιόφωνο και ήμουν εκεί, σε όλα.

Οι μπάντες κυκλοφορούσαν ανάμεσά μας. Στο κέντρο της Θεσσαλονίκης συνέβαιναν τα πάντα. Πίναμε ποτά, πηγαίναμε στα ίδια μπαρ στα οποία κάποιες φορές ο Παυλίδης και ο Αγγελάκας έπαιζαν ως DJs. Πήγαινες στο στούντιο του Πεντζίκη και εκείνη την ώρα ηχογραφούσαν τα Σπαθιά. Σταματούσαν την ηχογράφηση και πίναμε μπύρες.

Όταν βγήκε το Ξεσσαλονίκη, έγινε χαμούλης. Αν είσαι Θεσσαλονικιός και το ακούς, η μια εικόνα διαδέχεται της άλλης. «Οι μηχανές που ανάβουν πριν ξεκινήσει το φανάρι». Κλασική εικόνα στην παραλία της Θεσσαλονίκης. Στίχοι που περιγράφουν όλη την ατμόσφαιρα της πόλης.

Ο Παύλος είναι φίλος μου, το αιώνιο υπέροχο αγόρι όπως συνηθίζω να λέω. Έγινε φίλος μου στην πορεία των χρόνων. Μια ιστορία που πάντα θυμάμαι είναι να έχει μπλακ άουτ όλη η πόλη και ενώ είχαμε προγραμματίσει συνέντευξη, αντ’ αυτού καταλήξαμε να βλέπουμε τους κεραυνούς από την Άνω Πόλη μέσα στο αμάξι του Παύλου και εγώ η τυχερή, άκουγα πρώτη από όλους τα τραγούδια που θα κυκλοφορούσαν τις επόμενες μέρες. Ξέρεις τι ευτυχία ήταν αυτό εκείνα τα χρόνια;».