Ένας ψυχολόγος αναλύει «Το γράμμα» του Σωκράτη Μάλαμα: Τι συμβολίζει η Κυριακή και η σκοτεινιά

O κλινικός ψυχολόγος Ευάγγελος Ορφανίδης αναλύει «Το γράμμα», το τραγούδι – σταθμό του Σωκράτη Μάλαμα, σε μια ανάρτηση που περισσότερο αποτελεί μια «ψυχαναλυτική» βουτιά στον κόσμο του αγαπημένου δημιουργού.

Τι υποδηλώνει η Κυριακή, η σκοτεινιά, το βράδυ στο έργο του Σωκράτη Μάλαμα; O Ευάγγελος Ορφανίδης απαντά σε αυτά τα ερωτήματα με τη γλώσσα της επιστήμης που υπηρετεί και ξεδιπλώνει το νόημα ενός τραγουδιού που για τον ίδιο – και για εμάς – αποτελεί «ένα στολίδι του μουσικού ελληνικού πενταγράμμου. Mια ποιητική αφήγηση που ενσωματώνει βαθιά υπαρξιακά θέματα».

 Η ανάρτηση του Ε. Ορφανίδη για «Το γράμμα» του Σωκράτη Μάλαμα

«Ακόμη ένα στολίδι του μουσικού ελληνικού πενταγράμμου… “Το Γράμμα” του Σωκράτη Μάλαμα. Mια ποιητική αφήγηση που ενσωματώνει βαθιά υπαρξιακά θέματα.

“Δεν θέλω να πικραίνεσαι τις Κυριακές τα βράδια, χωρίς αυτή τη σκοτεινιά τα χρόνια μένουν άδεια”

Η αναφορά στις Κυριακές τα βράδια υποδηλώνει μια στιγμή απολογισμού και εσωτερικής αναζήτησης. Η Κυριακή, παραδοσιακά, είναι μια μέρα ανάπαυσης και περισυλλογής, η οποία προηγείται της έναρξης μιας νέας εβδομάδας. Το βράδυ της Κυριακής είναι συχνά συνδεδεμένο με μια αίσθηση τελικής ανασκόπησης και προετοιμασίας για το νέο ξεκίνημα που ακολουθεί.

Το “χωρίς αυτή τη σκοτεινιά τα χρόνια μένουν άδεια” φέρει μια φιλοσοφική διάσταση που μας οδηγεί στην αναγνώριση της αξίας της σκοτεινής πλευράς της ζωής. Το σκοτάδι εδώ μπορεί να αναπαριστά τις δυσκολίες, τα βάσανα, και τις προκλήσεις που είναι αναπόσπαστο μέρος της ανθρώπινης ύπαρξης.

Η ύπαρξη αυτών των δύσκολων στιγμών δίνει νόημα και βάθος στα χρόνια που περνούν, κάνοντάς τα πλήρη και ουσιαστικά. Η παραδοχή της αναγκαιότητας του σκοταδιού στη ζωή παραπέμπει σε ιδέες της υπαρξιακής φιλοσοφίας, όπου η ανθρώπινη εμπειρία είναι σύμμεικτη από φως και σκοτάδι, χαρά και πόνο.

Ο Νίτσε, μεγάλο αλάνι , για παράδειγμα, τονίζει ότι ο πόνος και οι δυσκολίες είναι αναπόσπαστα συνδεδεμένα με την ανάπτυξη και την αυθεντική ύπαρξη.

Οι στίχοι αυτοί του Μάλαμα αποτυπώνουν την ιδέα ότι η ζωή αποκτά πλήρες νόημα μόνο όταν αποδεχόμαστε και τις σκοτεινές της στιγμές. Χωρίς αυτές, τα χρόνια που περνούν θα ήταν κενά, χωρίς βάθος και αληθινό περιεχόμενο.

Αυτή η αποδοχή της σκοτεινιάς ως αναγκαίου στοιχείου της ζωής μπορεί να οδηγήσει σε μια πιο ολοκληρωμένη και ουσιαστική ύπαρξη».

Ο Σωκράτης έψαχνε την κατάλληλη μουσική για τους στίχους που είχε γράφει, ώσπου άκουσε απ’ το παράθυρό του τη σειρήνα ενός ασθενοφόρου που κατευθυνόταν στο Ιπποκράτειο Νοσοκομείο Θεσσαλονίκης.

«Την περίοδο εκείνη παρατηρούσα και το πέταγμα των πουλιών. Έμενα διακόσια μέτρα από το Ιπποκράτειο Νοσοκομείο θεσσαλονίκης. Παρατηρούσα ότι στο πέταγμά τους δημιουργούσαν υπέροχα σχήματα, με έναν απίστευτο συντονισμό σαν να ήταν ένα μόνο πουλί.

Ύστερα έκλεινα τα παντζούρια και άφηνα μόνο μία χαραμάδα ανοιχτή που επέτρεπε την είσοδο σε μία μικρή λεπίδα ήλιου. Έπιανα την κιθάρα και σκάρωνα τραγούδια.

Είχα μπροστά μου τους στίχους από το «Γράμμα» και προσπαθούσα να βρω την μελωδία. Κάποια στιγμή πέρασε ένα ασθενοφόρο από κάτω που πήγαινε στο Ιπποκράτειο. Άκουγα για ώρα την σειρήνα του. Αν προσέξετε, οι πρώτες νότες σε αυτό το τραγούδι είναι το μουσικό διάστημα του ήχου μιας σειρήνας ασθενοφόρου.

Το υπόλοιπο τραγούδι μου βγήκε αμέσως», έχει δηλώσει ο ίδιος σε συνέντευξή του.