Υπεραποστάσεις τρεξίματος: Ένα ακόμη άθλημα ή μία εκτόνωση μανίας;

Πολλοί από εμάς όταν ακούμε για το άθλημα των υπεραποστάσεων τρεξίματος έχουμε στο μυαλό μας ότι οι συμμετέχοντες σε αυτό δεν είναι άλλοι από επαγγελματίες αθλητές ή τουλάχιστον χρόνια αθλούμενοι. Άνθρωποι δηλαδή συγκεκριμένου μοτίβου ζωής, απολύτως αθλητικού, αυστηρά υγιεινού, με ανύπαρκτα ίχνη καταχρήσεων στο ιστορικό τους. Οπαδοί της ορθοφαγίας, της ισορροπίας, της σταθερότητας, της πειθαρχίας.

Φυσικά αυτή μας η πεποίθηση δεν είναι παράλογη αν αναλογιστεί κανείς τις δυσκολίες που ενέχει αυτό το είδος αθλητισμού. Υπεραποστάσεις σημαίνει αδιάκοπη διάνυση τεσσάρων, πέντε ή και παραπάνω μαραθωνίων, σε βουνό ή άσφαλτο, ανεξαρτήτως καιρικών συνθηκών και λοιπών εξωγενών παραγόντων. Υπεραποστάσεις σημαίνει να παραμένεις σε κίνηση ίσως και για παραπάνω από 48 ώρες, κατά τη διάρκεια της ημέρας αλλά και της νύχτας, αγνοώντας την εξάντληση, δίνοντας μάχη με τις παραισθήσεις και με την προσπάθεια αποπομπής της εικόνας του ζεστού σου κρεβατιού που σε καλεί να εγκαταλείψεις τον αγώνα. Πρόκειται για ένα άθλημα που σε αναγκάζει να μένεις δυνατός και να συνεχίζεις να κινείσαι ακόμη και σε ακραίο βαθμό εξάντλησης. Ναι, ίσως για όλους αυτούς τους λόγους να έχουμε συνδέσει αυτό το άθλημα μόνο με υπεράνθρωπους αθλητές, που από την παιδική τους ηλικία προετοιμάζονται με τον τρόπο ζωής τους για ένα τόσο σκληρό άθλημα.

Η αλήθεια όμως απέχει πολύ από αυτό. Το άθλημα των υπεραποστάσεων τρεξίματος είναι το άθλημα που, περισσότερο από οποιοδήποτε άλλο, σχετίζεται με τα όρια και κυρίως με την καταπάτηση αυτών. Έκπληξη λοιπόν προκαλεί το γεγονός ότι στις εκκινήσεις αυτών των αγώνων ένα μεγάλο ποσοστό των συμμετεχόντων δεν είναι παιδιόθεν αθλητές, αλλά προέρχονται από τον κόσμο των καταχρήσεων: αλκοολισμός, παχυσαρκία, τοξικομανία, χρόνια κατάθλιψη και άλλες πολλές συνθήκες υπέρβασης και κατάχρησης των ορίων. Άνθρωποι που έκαναν στροφή στη ζωή τους και βρήκαν καταφύγιο σε ένα αθλητικό μοτίβο ζωής, το οποίο και πάλι επέλεξαν να το κάνουν μετά μανίας και υπερβολής. Υποκατέστησαν δηλαδή μία μανία τους με μία άλλη, ξεπερνώντας τα όρια και κινούμενοι πάλι στην οικεία για αυτούς σφαίρα του “Πολύ”. Όλα πολύ.

“Για πολλούς πρώην εθισμένους, υπάρχει μια καθοριστική στιγμή ή, όπως αλλιώς το λέμε ̈ένα χαμηλό σημείο ́ ́ όταν συνειδητοποιούν ότι είναι απαραίτητη μια άμεση και δραστική αλλαγή. Η δική μου στιγμή ήρθε στα 38, μετά από βράδυ που παραλίγο να χάσω τη ζωή μου από υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ. Όταν συνήλθα αποφάσισα να αλλάξω τη ζωή μου. Και το έκανα. Δεν ήταν εύκολο αλλά το έκανα. Απεξαρτήθηκα και λίγο καιρό μετά ξεκίνησα να τρέχω, καθώς ήταν κάτι που με έκανε να νιώθω καλά και ταυτόχρονα με κρατούσε απασχολημένο, μακρυά από τις σκέψεις μου και τον παλιό μου εαυτό. Στην αρχή έτρεχα λίγο και όσο πήγαινε πιο πολύ. Πριν καλά καλά το καταλάβω βρέθηκα στην εκκίνηση από το πρώτο μου 100μιλο.” Sco] Waldrop, αθλητής υπεραποστάσεων ορεινού τρεξίματος.

Στο βιβλίο Reborn on the run, η συγγραφέας του Catra Corbe], περιγράφει το ταξίδι της από την τοξικομανία στο άθλημα των υπεραποστάσεων, συμπιέζοντας σε λίγες σελίδες την ιστορία της δικής της ζωής που δεν ήταν άλλη από μία ατελείωτη σχέση με τα άκρα. Από τα σκοτάδια των ναρκωτικών στα σκοτάδια των βουνών και από εκεί στο λαμπερό κόσμο των επιτευγμάτων και των κατακτήσεων. “Το δυσκολότερο τερέν που έτρεξα ποτέ μου ήταν αυτό της μεθαδόνης. Όλα ξεκίνησαν όταν με συνέλαβαν να πουλάω ναρκωτικά. Πέρασα ένα διάστημα στην φυλακή και όταν

βγήκα αποφάσισα ότι δεν μπορούσα να συνεχίσω έτσι. Προσκόλλησα στον μοναδικό μου φίλο που δεν ήταν χρήστης και αυτός με παρέσυρε μαζί του σε έναν αγώνα 10 χιλιομέτρων. Ήταν ο πρώτος μου αγώνας. Κάποια χρόνια μετά, όποιος θα έψαχνε το όνομα μου στο διαδίκτυο το πρώτο πράγμα που θα έγραφε για εμένα ήταν ότι ήμουν η πρώτη Αμερικανίδα που ολοκλήρωσε αγώνα 100 μιλίων για πάνω από 100 φορές. Το δεύτερο πράγμα που έγραφε δίπλα από το όνομα που ήταν η λέξη ναρκωτικά.. αλλά ποιος νοιαζόταν πλέον.”

Την ίδια στιγμή ο Charles Engles από τη Βόρεια Καρολίνα των Η.Π.Α., που είχε χαρακτηριστεί ως παιδί θαύμα για τις απίστευτες επιδόσεις του, σε νεαρή ηλικία, στο άθλημα cross country, από το οποίο προκρίθηκε στους Ολυμπιακούς Αγώνες Νεανίδων, λίγα χρόνια μετά σε συνεντευξή του θα μιλούσε με ειλικρίνια για την μάχη που έδωσε με τις εξαρτήσεις, πρωτού επιστρέψει στο σημείο του μηδέν, το τρέξιμο: ́ ́Σε όλη μου την παιδική ηλικία, η έλλειψη οικογενειακής σταθερότητας οδήγησε στην εφηβική έναρξη χρήσης αλκοόλ, η οποία συνεχίστηκε στο Πανεπιστήμιο, όπου η χρήση αλκοόλ και κοκαΐνης εντάθηκε. Το ταξίδι του εθισμού μου κάλυψε τις δεκαετίες των 20 και των 30, περιλαμβάνοντας συμμετοχή στους Ανώνυμους Αλκοολικούς και αρκετές υποτροπές. Ο πρώτος μου μαραθώνιος τήταν το Big Sur, στην Καλιφόρνια το 1989, συνοδευόμενος από τρέξιμο πολλών μαραθωνίων, πριν από τη νηφαλιότητα μου. Κατά τη διάρκεια της ανάκαμψης, γράφτηκα στον πρώτο του υπερμαραθώνιο, το Nanango Forest Foot Race, ένας αγώνας 52 χιλιομέτρων κοντά στο Μπρίσμπεϊν της Αυστραλίας, κερδίζοντας την πρώτη θέση ανδρών. Μέσα στα πρώτα 3 χρόνια της (νέας) καριέρας μου ως νηφάλιος άνθρωπος ολοκλήρωσα 30 υπερμαραθωνίους, και έγινα γνωστός για την ολοκλήρωση του ECO-Challenge, ενός αγώνα 300 μιλίων πεζοπορίας, καγιάκ και ορεινής ποδηλασίας.”

Ο Engle είναι επίσης γνωστός για την κάλυψη περοσσότερων από 6500 χιλιομέτρων σε 111 ημέρες στην έρημο Σαχάρα το 2007, με σκοπό την συγκέντρωση χρημάτων για την παροχή καθαρού νερού στις τοπικές κοινότητες, εμπειρία που δημοσιοποιήθηκε μέσα από το ντοκιμαντέρ «Running the Sahara».

Στον επίλογο όλων αυτών, είμαι σίγουρος ότι στις γραμμές εκκινήσεων των αγώνων υπεραπόστασης, ένα μεγάλο ποσοστό των αθλητών που στριμώχνεται εκεί έχει μία πολύ διαφορετική, ίσως και κινηματογραφική, πορεία ζωής από αυτή που θα περιμέναμε να ακούσουμε να μας διηγείται ένας υπεραθλητής. Πολλοί από αυτούς έχουν περάσει ίσως και τη μισή τους ζωή όντας εντελώς διαφορετικοί άνθρωποι. Θεωρώ τον εαυτό μου κάπως απρόθυμο, όντας και ο ίδιος δρομέας υπεραποστάσεων, στο παρόν κείμενο, να κάνει οποιαδήποτε κλινική αξιολόγηση της υποκατάστασης της οποιασδήποτε μανίας με αυτήν της μανίας του τρεξίματος. Φυσικά όλα αυτά δεν σημαίνουν ότι είναι προς επιβράβευση οι ακραίες αυτοκαταστροφικές συμπεριφορές, ούτε ότι για να πετύχεις σπουδαία πράγματα πρέπει πρώτα να έχεις “πιάσει πάτο’’.

Δεν μπορούμε όμως παρά να επιβραβεύσουμε το κοινό στοιχείο όλων αυτών των ανθρώπων που δεν είναι άλλο από το ότι δεν τα παράτησαν. Ορμώμενοι από την αγάπη τους για την ζωή, την θέληση τους για αλλαγή και την ενεργοποίηση οποιασδήποτε ξεχασμένης εσωτερικής δύναμης διέθεταν, δεν παραδόθηκαν αλλά ξέφυγαν από τα σκοτάδια των εξαρτήσεων και επέλεξαν τον δύσκολο δρόμο του αθλήματος των υπεραποστάσεων. Και υπεραποστάσες σημαίνει να πρέπει να εγκαταλείψεις έναν ζεστό, γεμάτο κόσμο, σταθμό τροφοδοσίας μέσα στη νύχτα, για να ξαναβγείς στα παγωμένα και μοναχικά σκοτάδια και να συνεχίσεις τον αγώνα σου, και αυτό απαιτεί τη μεγαλύτερη γενναιότητα και δύναμη που διαθέτει κανείς, ακόμη και αυτή που απαιτείται για να αποχωριστείς οποιαδήποτε εξάρτηση.

Εμπνευσμένο από το συνοδοιπόρο των μονοπατιών της ζωής μου.