Η Τεχνητή Νοημοσύνη στη μάχη εναντίον της κατάθλιψης

Περίπου το 20% από εμάς θα έχει κατάθλιψη τουλάχιστον μία φορά στη ζωή του. Σε όλο τον κόσμο, 300 εκατομμύρια άνθρωποι βιώνουν αυτήν τη στιγμή κατάθλιψη. Λόγω αυτού, η κατάθλιψη έχει περιγραφεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας ως ο μεγαλύτερος παράγοντας κακής υγείας σε όλο τον κόσμο.

Πως μπορεί όμως να βοηθήσει η Τεχνητή Νοημοσύνη?

Η κατάθλιψη μπορεί να είναι δύσκολο να εντοπιστεί και να διαγνωστεί παρά τη συχνότητά της. Τόσο δύσκολο, στην πραγματικότητα, που οι γενικοί γιατροί εντοπίζουν με ακρίβεια την κατάθλιψη σε λιγότερες από τις μισές περιπτώσεις.

Αυτό συμβαίνει επειδή δεν υπάρχει ένα τεστ για την κατάθλιψη: οι γιατροί χρησιμοποιούν συμπτώματα που αναφέρει ο ασθενής, ερωτηματολόγια και κλινικές παρατηρήσεις για να κάνουν μια διάγνωση. Όμως τα συμπτώματα της κατάθλιψης δεν είναι ίδια για όλους. Μερικοί άνθρωποι μπορεί να κοιμούνται περισσότερο και άλλοι λιγότερο. Μερικοί άνθρωποι δεν έχουν ενέργεια και ενδιαφέρον για δραστηριότητες, ενώ άλλοι μπορεί να αισθάνονται λυπημένοι ή ευερέθιστοι.

Για όσους έχουν διαγνωστεί με κατάθλιψη, υπάρχει μια σειρά επιλογών θεραπείας, όπως ψυχοθεραπεία, φάρμακα και αλλαγή τρόπου ζωής. Ωστόσο, η ανταπόκριση στη θεραπεία είναι διαφορετική για κάθε άτομο και δεν έχουμε τρόπο να γνωρίζουμε εκ των προτέρων ποιές θεραπείες θα έχουν αποτέλεσμα και ποιες όχι.

Η τεχνητή νοημοσύνη εκπαιδεύει τους υπολογιστές να σκέφτονται όπως οι άνθρωποι, με ιδιαίτερη έμφαση σε τρεις ανθρώπινες συμπεριφορές: μάθηση, συλλογισμός και αυτοδιόρθωση (για να τελειοποιήσουν και να βελτιώσουν την απόδοση με την πάροδο του χρόνου). Ένας κλάδος της τεχνητής νοημοσύνης είναι η μηχανική μάθηση, στόχος της οποίας είναι να εκπαιδεύσει τους υπολογιστές να μαθαίνουν, να βρίσκουν μοτίβα στα δεδομένα και να κάνουν προβλέψεις βάσει δεδομένων χωρίς καθοδήγηση από ανθρώπους.

Τα τελευταία χρόνια υπήρξε μια έκρηξη στην έρευνα για την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης σε ασθένειες όπως η κατάθλιψη, που μπορεί να είναι δύσκολο να διαγνωστεί και να αντιμετωπιστεί.

Τι έχουν βρει μέχρι τώρα

Οι επιστήμονες συνέκριναν τις διαγνώσεις και τις ιατρικές συστάσεις του ChatGPT με αυτές των πραγματικών γιατρών με εκπληκτικά αποτελέσματα. Όταν δόθηκαν πληροφορίες για φανταστικούς ασθενείς με ποικίλη σοβαρότητα κατάθλιψης, φύλο και κοινωνικοοικονομική κατάσταση, το ChatGPT συνιστούσε ως επί το πλείστον ψυχοθεραπεία. Αντίθετα, οι γιατροί συνέστησαν αντικαταθλιπτικά.

Οι κατευθυντήριες γραμμές των ΗΠΑ, της Βρετανίας και της Αυστραλίας συνιστούν τη ψυχοθεραπεία ως την πρώτη θεραπευτική επιλογή πριν από τη φαρμακευτική αγωγή.

Αυτό υποδηλώνει ότι το ChatGPT μπορεί να είναι πιο πιθανό να ακολουθεί τις κλινικές οδηγίες, ενώ οι γενικοί ιατροί μπορεί να έχουν την τάση να συνταγογραφούν αντικαταθλιπτικά σε υπερβολικό βαθμό. Επίσης, το ChatGPT επηρεάζεται λιγότερο από το φύλο και τις κοινωνικοοικονομικές προκαταλήψεις, ενώ οι γιατροί είναι στατιστικά πιο πιθανό να συνταγογραφούν αντικαταθλιπτικά σε άνδρες, ειδικά σε εργάτες.

Πώς η κατάθλιψη επηρεάζει τον εγκέφαλο

Η κατάθλιψη επηρεάζει συγκεκριμένα μέρη του εγκεφάλου. Η έρευνά έδειξε ότι οι περιοχές του εγκεφάλου που επηρεάζονται από την κατάθλιψη είναι εξαιρετικά παρόμοιες σε διαφορετικούς ανθρώπους σε τέτοιο βαθμό που μπορούμε να προβλέψουμε εάν κάποιος έχει κατάθλιψη ή όχι με ακρίβεια μεγαλύτερη από 80% ελέγχοντας αυτές τις δομές του εγκεφάλου σε μαγνητικές τομογραφίες.

Άλλες έρευνες που χρησιμοποιούν προηγμένα μοντέλα τεχνητής νοημοσύνης υποστήριξαν αυτό το εύρημα, υποδεικνύοντας ότι η δομή του εγκεφάλου μπορεί να είναι μια χρήσιμη κατεύθυνση για τη διάγνωση που βασίζεται στην τεχνητή νοημοσύνη.

Μελέτες που χρησιμοποιούν δεδομένα απεικόνισης μαγνητικού συντονισμού (MRI) για τη λειτουργία του εγκεφάλου σε κατάσταση ηρεμίας μπορούν επίσης να προβλέψουν σωστά την κατάθλιψη σε περισσότερο από το 80% των περιπτώσεων.

Ωστόσο, ο συνδυασμός λειτουργικών και δομικών πληροφοριών από τη μαγνητική τομογραφία δίνει την καλύτερη ακρίβεια, προβλέποντας σωστά την κατάθλιψη σε πάνω από 93% των περιπτώσεων. Αυτό υποδηλώνει ότι η χρήση πολλαπλών τεχνικών απεικόνισης εγκεφάλου για την τεχνητή νοημοσύνη για την ανίχνευση της κατάθλιψης μπορεί να είναι ο πιο βιώσιμος τρόπος για να προχωρήσουμε.

Τα εργαλεία τεχνητής νοημοσύνης που βασίζονται σε μαγνητική τομογραφία προς το παρόν χρησιμοποιούνται μόνο για ερευνητικούς σκοπούς. Όμως, καθώς οι μαγνητικές τομογραφίες γίνονται φθηνότερες, ταχύτερες και πιο φορητές, είναι πιθανό αυτό το είδος τεχνολογίας να αποτελέσει σύντομα μέρος της εργαλειοθήκης του γιατρού σας, βοηθώντας τους να βελτιώσουν τη διάγνωση και να βελτιώσουν τη φροντίδα των ασθενών.

Τα διαγνωστικά εργαλεία που μπορεί να υπάρχουν ήδη

Mια απλούστερη και ευκολότερη μέθοδος ανίχνευσης της κατάθλιψης μπορεί να είναι διαθέσιμη, κυριολεκτικά στα χέρια μας. Οι φορητές συσκευές όπως τα smartwatches διερευνώνται για την ικανότητά τους να ανιχνεύουν και να προβλέπουν την κατάθλιψη. Τα έξυπνα ρολόγια είναι ιδιαίτερα χρήσιμα επειδή μπορούν να συλλέξουν μια μεγάλη ποικιλία δεδομένων, όπως καρδιακούς παλμούς, πλήθος βημάτων, μεταβολικό ρυθμό, δεδομένα ύπνου και κοινωνική αλληλεπίδραση.

Μια πρόσφατη ανασκόπηση όλων των μελετών που έγιναν μέχρι τώρα σχετικά με τη χρήση φορητών συσκευών για την αξιολόγηση της κατάθλιψης διαπίστωσε ότι η κατάθλιψη είχε προβλεφθεί σωστά στο 70-89% των περιπτώσεων. Δεδομένου ότι χρησιμοποιούνται συνήθως και φοριούνται όλο το εικοσιτετράωρο, αυτή η έρευνα δείχνει ότι οι φορητές συσκευές θα μπορούσαν να παρέχουν μοναδικά δεδομένα που διαφορετικά θα ήταν δύσκολο να συλλεχθούν.

Ωστόσο, υπάρχουν ορισμένα μειονεκτήματα, όπως το κόστος των έξυπνων συσκευών, η έλλειψη ποικιλομορφίας στους πληθυσμούς της μελέτης αλλά και η αμφισβητούμενη ικανότητα τους να ανιχνεύουν βιολογικά δεδομένα σε έγχρωμους ανθρώπους.

Οι μελέτες έχουν επίσης στραφεί στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης για την ανίχνευση της κατάθλιψης. Χρησιμοποιώντας την τεχνητή νοημοσύνη, οι επιστήμονες έχουν προβλέψει την παρουσία και τη σοβαρότητα της κατάθλιψης από τις αναρτήσεις μας και το κατά πόσο συμμετέχουμε στις πλατφόρμες των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Οι συγκεκριμένες λέξεις που χρησιμοποιήθηκαν προέβλεπαν κατάθλιψη με ποσοστά επιτυχίας έως και 90% τόσο στα αγγλικά όσο και στα αραβικά. Η κατάθλιψη έχει επίσης ανιχνευθεί με επιτυχία στα αρχικά της στάδια από τα emojis που χρησιμοποιούμε.

Προβλέποντας την ανταπόκριση στη θεραπεία

Αρκετές μελέτες έχουν βρει ότι η ανταπόκριση της αντικαταθλιπτικής αγωγής μπορεί να προβλεφθεί με ακρίβεια μεγαλύτερη από 70% μόνο από τα ηλεκτρονικά αρχεία υγείας. Αυτό θα μπορούσε να παρέχει στους γιατρούς πιο ακριβή στοιχεία όταν συνταγογραφούν θεραπείες που βασίζονται σε φάρμακα.

Συνδυάζοντας δεδομένα από άτομα σε δοκιμές για αντικαταθλιπτικά, οι επιστήμονες έχουν προβλέψει εάν η λήψη φαρμάκων θα βοηθήσει συγκεκριμένους ασθενείς να αντιμετωπίσουν την κατάθλιψη.

Η τεχνητή νοημοσύνη υπόσχεται ουσιαστικά τη διάγνωση και τη διαχείριση της κατάθλιψης, ωστόσο τα πρόσφατα ευρήματα απαιτούν επικύρωση προτού μπορέσουν να βασιστούν σε αυτά ως διαγνωστικά εργαλεία. Μέχρι τότε, οι μαγνητικές τομογραφίες, τα wearables και τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης μπορεί να είναι χρήσιμα για να βοηθήσουν τους γιατρούς να διαγνώσουν και να θεραπεύσουν την κατάθλιψη.

Πηγή: theconversation.com